Czy ZUS może kwestionować podwyżkę wynagrodzenia przyznaną tuż przed udaniem się pracownika na zwolnienie lekarskie?

Każdy pracownik zasługuje na godziwe wynagrodzenie za pracę

Jedną z podstawowych zasad prawa pracy, wyrażoną w art. 13 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2025 r., poz. 277, ze zm.) – dalej: k.p., jest zasada godziwego wynagrodzenia za pracę. Zgodnie z tym przepisem, pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę. Ustawodawca wskazał, że warunki realizacji tego prawa określają przepisy prawa pracy oraz polityka państwa w dziedzinie płac. Szczególnym wyrazem tego prawa jest ustalanie minimalnego wynagrodzenia za pracę. W świetle art. 78 § 1 k.p. wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy. Aby ustalić to wynagrodzenie, należy określić, w trybie przewidzianym w art. 771-773 k.p., wysokość oraz zasady przyznawania pracownikom stawek wynagrodzenia za pracę określonego rodzaju lub na określonym stanowisku, jak również innych (dodatkowych) składników wynagrodzenia, o ile zostały one przewidziane z tytułu wykonywania określonej pracy.

Kiedy czynność prawna jest nieważna?

Z kolei jedną z podstawowych zasad prawa cywilnego jest zasada swobody umów, o której mowa w art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2025 r., poz. 1071) – dalej: k.c. W myśl tego przepisu strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, o ile jego treść lub cel nie sprzeciwiają się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Oprócz tego uregulowania k.c. przewidują istnienie tzw. klauzuli salwatoryjnej, powodującej nieważność bezwzględną czynności prawnej. Jak bowiem wynika z treści art. 58 § 1 k.c., jeżeli czynność prawna jest sprzeczna z ustawą albo ma na celu obejście ustawy, co do zasady jest ona nieważna. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Oprócz tego nieważna jest także czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Niemniej jednak w sytuacji, gdy nieważność dotyczy wyłącznie części czynności prawnej, w zakresie pozostałych części czynność ta pozostaje w mocy, poza przypadkiem, gdy z okoliczności wynika, że bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.

Ustalenie wynagrodzenia powyżej granicy płacy słusznej może mieć poważne konsekwencje dla pracodawcy i pracownika

Analizując zagadnienie poruszone w pytaniu wstępnym, warto odnieść się do jednego z najnowszych orzeczeń Sądu Najwyższego, w którym SN rozpatrywał sprawę pracownika, który był zatrudniony w spółce na stanowisku dyrektora zarządzającego. W czerwcu 2021 r., niedługo przed przejściem na zwolnienie lekarskie, wynagrodzenie pracownika zostało podniesione do ponad 14 000 zł brutto. Pomimo że wcześniej oficjalnie otrzymywał on wynagrodzenie w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, w materiale dowodowym wykazano, że w rzeczywistości przez ponad kilkanaście lat pobierał wysokie wynagrodzenie od spółki z tytułu pełnienia funkcji prezesa