Nowe zasady kontroli zwolnień lekarskich. ZUS zyska większe uprawnienia

Prawo
16 grudnia 2025 Monika Łysek

21 listopada 2025 r. Sejm uchwalił długo zapowiadaną nowelizację ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz kilku innych ustaw. Proponowane zmiany znacząco przebudowują zasady orzekania o niezdolności do pracy, doprecyzowują pojęcia związane z kontrolą zwolnień lekarskich i rozszerzają uprawnienia zarówno ZUS, jak i pracodawców.

Nowe definicje: praca zarobkowa i nadużycia zwolnienia

Jednym z kluczowych elementów nowelizacji jest uzupełnienie ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (ustawy zasiłkowej) o precyzyjne definicje, które dotychczas budziły wiele sporów interpretacyjnych. Zgodnie z art. 17 ustawy zasiłkowej, osoba nieprzestrzegająca zasad korzystania ze zwolnienia lekarskiego traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres absencji. Do tej pory jednak nie było jasne, co dokładnie oznacza „praca zarobkowa” lub „wykorzystywanie zwolnienia niezgodnie z jego celem”.

Nowe prawo określa, że pracą zarobkową jest każda czynność mająca charakter odpłatny, niezależnie od tego, na jakiej podstawie prawnej jest wykonywana. Wyjątek stanowią jedynie działania incydentalne, podejmowane z powodu istotnych okoliczności. Istotne jest, że polecenie pracodawcy nie jest uznawane za taką okoliczność.

W nowelizacji ustawy doprecyzowano także, czym jest aktywność sprzeczna z celem zwolnienia. Za taką mogą uchodzić wszelkie działania, które mogą opóźnić leczenie lub rekonwalescencję. Zwykłe czynności życia codziennego, czy sporadyczne działania wynikające z istotnych potrzeb nie będą traktowane jako naruszenia.

Kontrole ZUS i pracodawców

ZUS i pracodawcy zatrudniający ponad 20

Porady dla pracodawców osób z niepełnosprawnościami: prawo, kadry, księgowość | Vademecum Wiedzy

Dołącz do nas

Nie masz jeszcze wykupionego dostępu? Zapoznaj się z naszymi pakietami dla Firm

Zobacz pakiety Masz już konto? Zaloguj się

Informacja dotycząca plików cookies

Nasza strona internetowa używa plików cookies w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Dzięki nim możemy indywidualnie dostosować stronę do Twoich potrzeb. Możesz zaakceptować pliki cookies albo wyłączyć je w przeglądarce. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia.

W dowolnej chwili możesz wycofać swoją zgodę na przetwarzanie danych, zażądać informacji o zakresie przetwarzanych danych lub zmienić zakres ich przetwarzania. Więcej informacji o przetwarzaniu danych znajdziesz w Polityce Prywatności.