Braki kadrowe kontra niewykorzystany potencjał: jak włączyć osoby z niepełnosprawnościami do rynku pracy?

Na rynku brakuje pracowników

Problem braków kadrowych dotyka dziś niemal każdy sektor polskiej gospodarki. Trudności w rekrutacji występują już nie tylko w specjalistycznych branżach technologicznych, lecz także w podstawowych usługach. Przykładem jest gastronomia, gdzie zapotrzebowanie na wykwalifikowanych pracowników zgłaszane jest w setkach lokalizacji. Podobnie wygląda sytuacja w branży zajmującej się zarządzaniem i utrzymaniem obiektów, w której rosnące trudności z pozyskaniem pracowników stają się jednym z głównych wyzwań.

Niewykorzystany potencjał

Jednocześnie eksperci zwracają uwagę, że równolegle w kraju istnieje duża grupa osób z niepełnosprawnościami, które mogłyby podjąć zatrudnienie, gdyby zlikwidowano systemowe bariery, takie jak brak dostępności miejsc pracy, niewystarczająco elastyczna organizacja obowiązków, czy utrwalone stereotypy dotyczące kompetencji tej grupy. Szacuje się, że nawet 60 procent osób z niepełnosprawnościami posiada lekki lub umiarkowany stopień niepełnosprawności, co otwiera szerokie możliwości podjęcia zatrudnienia. Problem nie wynika z braku kompetencji, lecz z ograniczeń systemowych, niskiej dostępności infrastruktury oraz niewystarczającej elastyczności procesów rekrutacyjnych.

Współpraca ponadsektorowa dla zwiększenia zatrudnienia

Potrzebna jest także zmiana podejścia organizacji, inwestowanie w ergonomię stanowisk i wykorzystywanie nowych metod wspierania pracowników. Firmy, które już wdrażają takie rozwiązania, odnotowują nie tylko zmniejszenie braków kadrowych, ale również wzrost stabilności zespołów i poprawę jakości pracy. Jednym z kluczowych kierunków działań jest współpraca pomiędzy biznesem, organizacjami społecznymi i instytucjami publicznymi. W ostatnich latach powstały inicjatywy, które zrzeszają kilkadziesiąt podmiotów dążących do zwiększenia poziomu zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w perspektywie najbliższych lat.

Ważnym elementem tych działań jest rozwój zatrudnienia wspomaganego. Ten model zakłada wsparcie trenera pracy – od badań i przygotowania stanowiska, przez pierwsze dni w firmie, aż po pełną adaptację pracownika. Rozwiązanie to szczególnie dobrze sprawdza się w przypadku osób wymagających dodatkowego wsparcia w organizacji obowiązków. Uczestnicy takich inicjatyw podkreślają jednak, że bez zmian systemowych – m.in. modyfikacji zasad dotyczących świadczeń czy wprowadzenia nowych narzędzi motywacyjnych – trudno będzie osiągnąć skalę niezbędną dla gospodarki.

Jak się chce, to można

Jedna z firm działających w branży usługowej pokazuje, że proces włączania osób z niepełnosprawnościami może być trwałym elementem strategii, a nie jednorazowym projektem. Od wielu lat aktywnie rekrutuje pracowników z różnymi rodzajami niepełnosprawności, a grupa ta stanowi obecnie znaczącą część całego zespołu. Pracownicy zatrudniani są zarówno w obszarze usług gastronomicznych i obsługi biurowej, jak i na stanowiskach koordynatorskich oraz menedżerskich. Przykład ten pokazuje, że różnorodność kompetencji pozwala znaleźć miejsce dla wielu różnych osób, o ile firma przygotuje odpowiednie warunki pracy.

Niedobór pracowników w połączeniu z dużą liczbą osób pozostających poza rynkiem pracy tworzy wyzwanie, ale również ogromną szansę. Likwidacja barier, inwestycje w dostępność, współpraca międzysektorowa i odważne decyzje pracodawców mogą znacząco zwiększyć poziom zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami. To realna odpowiedź na potrzeby gospodarki oraz ważny krok w stronę bardziej włączającego rynku pracy.