Środowiska związane z osobami z niepełnosprawnościami apelują do MF o likwidację pułapki rentowej

Autorami pisma z dnia 17 listopada 2025 r., skierowanego do MF, są ekspertki i eksperci skupieni wokół inicjatywy społecznej działającej na rzecz likwidacji pułapki rentowej dla wszystkich rencistów z niepełnosprawnościami, w tym pobierających renty socjalne i renty z tytułu niezdolności do pracy.

Kiedy renta może zostać zmniejszona lub zawieszona?

W tym miejscu warto przypomnieć, że przykładowo pracownicy pobierający rentę socjalną lub rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, w razie przekroczenia limitu dorabiania do tych świadczeń, muszą liczyć się ze zmniejszeniem lub nawet zawieszeniem świadczeń rentowych. Przychodami wpływającymi na prawo do renty są przede wszystkim przychody osiągnięte z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczeń społecznych. Jeżeli w przypadku renty socjalnej przychody te wyniosą od 70% do 130% przeciętnego wynagrodzenia za pracę w poprzednim kwartale roku kalendarzowego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), renta socjalna zostanie zmniejszona o kwotę przekroczenia limitu dorabiania, ale nie więcej niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia. Od 1 marca 2025 r. kwota maksymalnego zmniejszenia wynosi:

• 939,61 zł – dla emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renty socjalnej;
• 704,75 zł – dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy;
• 798,72 zł – dla renty rodzinnej dla jednej osoby.

Powyższe ograniczenia w zarobkowaniu są przejawem pułapki rentowej, która zniechęca pracowników do podejmowania aktywności zawodowej, a niejednokrotnie wyklucza możliwość uzyskania wyższego wynagrodzenia za pracę. Przy takiej konstrukcji przepisów podwyżka wynagrodzenia jest dla pracownika z niepełnosprawnością ryzykowna, a często wręcz nieopłacalna, podobnie jak otrzymanie premii lub nagród. W rezultacie pułapka rentowa działa na te osoby demotywująco i obniża efektywność oraz zadowolenie z wykonywanej pracy. Na pewnym pułapie zarobków podwyżka wynagrodzenia nie wiąże się dla pracownika z żadną korzyścią finansową, gdyż świadczenie rentowe pobierane przez niego zostanie obniżone odpowiednio o kwotę podwyższonego wynagrodzenia.

W przypadku gdy przychód pracownika-rencisty objęty limitem przekroczy 130% przeciętnego wynagrodzenia, prawo do świadczenia rentowego zostanie zawieszone.

Osoba pobierająca rentę socjalną lub jej przedstawiciel ustawowy mają obowiązek niezwłocznie powiadomić organ wypłacający rentę o okolicznościach powodujących zawieszenie prawa do niej albo zmniejszenie jej wysokości.

Likwidacja pułapki rentowej wpłynie na aktywizację zawodową osób z niepełnosprawnościami

Eksperci, którzy przygotowali apel, wskazują, że zatrudnienie osoby z niepełnosprawnością w pełnym wymiarze czasu pracy skutkować będzie zwiększeniem wpływów do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ), a także budżetu państwa o ok. 25 300 zł rocznie na jednego pracownika, nie licząc wpływów z tytułu podatku od towarów i usług. Tymczasem z prognozy Głównego Urzędu Statystycznego na lata 2023-2060 wynika, że