Decyzja PIP działa natychmiast, a składki zostają: nawet wyrok sądu nie cofa skutków

Nowy art. 33a – początek formalnego postępowania

Najważniejszą nowością projektu ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz niektórych innych ustaw (nr UD283) jest dodanie art. 33a do ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1712, ze zm.). Przewiduje on, że po ustaleniach dokonanych podczas kontroli, jeżeli będzie to uzasadnione, okręgowy inspektor pracy zawiadomi strony o wszczęciu postępowania dotyczącego wydania decyzji o przekształceniu umowy cywilnoprawnej w stosunek pracy.

Co istotne, organ – po zakończeniu kontroli – będzie mógł sam wydać decyzję stwierdzającą istnienie stosunku pracy lub skierować do sądu pozew o jego ustalenie. Przepisy nie wyjaśniają jednak, w jakich sytuacjach zastosowane zostanie jedno lub drugie rozwiązanie. Brak kryteriów budzi poważne wątpliwości interpretacyjne.

Projekt wprowadza trzyletni limit dla decyzji administracyjnej potwierdzającej istnienie stosunku pracy. Będzie ona mogła obejmować okres maksymalnie trzech lat wstecz od daty wszczęcia postępowania. Dotychczas takich ograniczeń nie było, co stanowi istotną zmianę, ale zdaniem przedsiębiorców nadal zbyt małą, bo wciąż dopuszczającą działanie decyzji wstecz.

Natychmiastowa wykonalność decyzji mimo odwołania

Kluczowy element projektu pozostaje niezmieniony: decyzja okręgowego inspektora pracy stwierdzająca istnienie stosunku pracy ma być wykonalna natychmiast. Będzie więc wywoływać skutki z zakresu prawa pracy, ubezpieczeń społecznych i podatków już od dnia doręczenia jej pracodawcy.

Odwołanie – zarówno administracyjne, jak i sądowe – nie wstrzyma wykonania decyzji. Główny inspektor pracy co prawda będzie mógł uchylić rygor natychmiastowej wykonalności, ale jedynie w wyjątkowych przypadkach, przy czym projekt nie określa jasnych kryteriów oceny.

Także sąd będzie mógł uchylić ten rygor, jeśli jego utrzymanie wywołałoby nieodwracalne skutki. Krytycy wskazują jednak, że nawet późniejsze uchylenie decyzji nie cofnie realnych konsekwencji finansowych dla przedsiębiorstwa.

Skutki uchylenia decyzji – stosunek pracy i tak istniał

Now