Reforma orzecznictwa ZUS-u i zasad wystawiania L4 uchwalona przez Sejm – jaki wpływ zmiany będą miały na pracodawców?

Jakiemu celowi ma służyć wprowadzenie nowych przepisów w zakresie orzekania w ZUS-u?

Projekt ustawy został opracowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) w ramach prac deregulacyjnych rządu. Celem wejścia ustawy w życie jest zmiana zasad zatrudniania lekarzy orzeczników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

W trakcie prac nad ustawą w Sejmie zwrócono uwagę, że aktualnie w ZUS-ie brakuje około 355 lekarzy. Co więcej, średnia wieku lekarzy orzeczników przekracza 60 lat, natomiast czas oczekiwania na wydanie orzeczenia wynosi od 10 do 100 dni.

Czy lekarz orzecznik ZUS-u będzie mógł być zatrudniony na podstawie umowy cywilnoprawnej?

W myśl projektowanych przepisów lekarze ci oraz osoby wykonujące samodzielny zawód medyczny, które będą orzekać – będą mogły być zatrudniane zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2025 r., poz. 1071, ze zm.) stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Natomiast Naczelny Lekarz ZUS-u oraz jego zastępca, lekarze inspektorzy nadzoru orzecznictwa lekarskiego, główni lekarze orzecznicy oraz zastępcy głównych lekarzy orzeczników będą mogli być zatrudniani wyłącznie na podstawie umowy o pracę.

Fizjoterapeuci i pielęgniarki będą orzekać

Jak już wspomniano, orzeczenia w sprawach świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz innych świadczeń należących do właściwości ZUS-u będą wydawane przez lekarzy orzeczników ZUS-u (nawet bez tytułu specjalisty) lub przez osoby wykonujące samodzielny zawód medyczny. Osobami tymi będą:

1. fizjoterapeuta, o którym mowa w ustawie z dnia 25 września 2015 r. o zawodzie fizjoterapeuty (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1213, ze zm.) – będzie mógł orzekać w sprawach rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS-u;
2. pielęgniarka lub pielęgniarz, o których mowa w ustawie z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2024 r., poz. 814, ze zm.) – będą mogli orzekać w sprawach niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Oprócz prawa wykonywania zawodu fizjoterapeuty albo zawodu pielęgniarki lub pielęgniarza osoba wykonująca samodzielny zawód medyczny będzie musiała posiadać odpowiednio tytuł specjalisty w dziedzinie fizjoterapii albo pielęgniarstwa. Ponadto, osoba taka będzie musiała posiadać co najmniej 5-letni okres wykonywania odpowiednio zawodu fizjoterapeuty albo pielęgniarki lub pielęgniarza, nie licząc okresu:

• wykonywania zawodu pielęgniarki albo pielęgniarza na podstawie warunkowego prawa wykonywania zawodu;
• wykonywania zawodu przyznanego na określony zakres czynności zawodowych, okres i miejsce zatr