Senat za zmianami w działalności ZAZ-ów: więcej elastyczności, więcej szans na pracę

Senat w pełni zgodny

Senat jednogłośnie przyjął poprawki do nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Nowe przepisy mają powstrzymać likwidację zakładów aktywności zawodowej (ZAZ) i zwiększyć możliwości zatrudnienia dla osób z niepełnosprawnościami. Za przyjęciem ustawy z poprawkami głosowało 92 senatorów. Poprawki Senatu mają głównie charakter porządkujący i dotyczą m.in. ujednolicenia terminu wejścia w życie nowych regulacji. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Pracownicy ze znacznym stopniem niepełnosprawności już nie będą poszukiwani przez ZAZ-y

Nowelizacja ustawy, przygotowana z inicjatywy Polski 2050, ma ułatwić funkcjonowanie zakładów aktywności zawodowej, które od lat borykają się z problemem braku pracowników o znacznym stopniu niepełnosprawności. Z tego powodu urealnienie przepisów stało się konieczne dla utrzymania zakładów aktywności zawodowej.

Obowiązujące od 2008 roku przepisy dotyczące struktury zatrudnienia w ZAZ-ach wymagają dostosowania do aktualnych realiów i potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Obecne wskaźniki, określone w art. 29 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej, opierają się na przestarzałym modelu orzecznictwa o niepełnosprawności, który nie odzwierciedla współczesnych tendencji i sytuacji na rynku pracy.

Dziś przepisy nakładają na zakłady obowiązek, by ponad połowa zatrudnionych posiadała znaczny stopień niepełnosprawności. Tymczasem liczba takich osób chętnych do podjęcia zatrudnienia systematycznie maleje. Po okresie pandemii problem pogłębił się. Utrudniony dostęp do opieki zdrowotnej i brak odpowiedniej dokumentacji medycznej często skutkowały obniżaniem stopnia niepełnosprawności pracownikom, co destabilizowało wskaźniki zatrudnienia i zagrażało statusowi ZAZ-ów. Utrata tego statusu oznaczała w praktyce konieczność likwidacji miejsc pracy dla wielu osób z niepełnosprawnościami.

Jednocześnie coraz więcej kandydatów do pracy w zakładach aktywności zawodowej stanowią osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. To właśnie one najczęściej poszukują zatrudnienia, a dzięki wsparciu i przygotowaniu w ZAZ-ach mogą w przyszłości odnaleźć się na otwartym rynku pracy.

Dlatego uzasadnione i konieczne jest obniżenie ustawowego limitu zatrudnienia osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności do poziomu 10 procent, co pozwoliłoby utrzymać ciągłość działalności zakładów oraz lepiej dostosować strukturę zatrudnienia do realnych możliwości i potrzeb środowiska osób z niepełnosprawnościami. Dodatkowo wydł