ZUS, PZON i miliony wniosków – jak odnaleźć się w systemie świadczeń?

ZUS i PZON – dwoistość systemu orzeczniczego

Z danych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wynika, że w Polsce mieszka obecnie ponad 4,1 mln osób posiadających ważne orzeczenie o niepełnosprawności. Szacuje się jednak, że liczba osób z trwałymi ograniczeniami funkcjonalnymi może sięgać nawet 7 mln. Oznacza to, że aż co piąty dorosły Polak może być uprawniony do dodatkowego wsparcia ze strony systemu ubezpieczeń społecznych lub pomocy społecznej.

Pomimo tak dużej skali zjawiska, system orzekania o niepełnosprawności wciąż jest rozproszony. Część decyzji wydaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), a część – powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności (PZON). Taki dwoisty system oznacza, że wiele osób musi dwukrotnie składać wnioski i oczekiwać na dwa odrębne orzeczenia. Różnice między nimi mają istotne znaczenie. Orzeczenie z ZUS-u stanowi podstawę do uzyskania renty, natomiast drugie, wydawane przez PZON, umożliwia korzystanie ze świadczeń socjalnych lub ulg podatkowych.

W praktyce działa to tak, że powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności, działające przy starostwach powiatowych, wydają orzeczenia określające stopień niepełnosprawności – lekki, umiarkowany lub znaczny. Dokumenty te stanowią podstawę do uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego, ulg podatkowych, określonych uprawnień pracowniczych oraz wsparcia finansowego z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).

Z kolei lekarze orzecznicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oceniają niezdolność do pracy lub niezdolność do samodzielnej egzystencji. Na podstawie zusowskich orzeczeń przyznawane są wszelkiego rodzaju renty. Orzeczenie ZUS-u o niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji jest niezbędne przy ubi