Czy PIP będzie mogła zdalnie kontrolować umowy zawierane za pośrednictwem systemu e-umów?

Jednym z głównych celów opracowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie teleinformatycznym do obsługi niektórych umów (dalej także ustawy o zmianie ustawy o e-Umowach lub UDER4) jest ułatwienie organom przeprowadzania kontroli w zakresie przestrzegania przepisów prawa pracy.

GIP chce bezpośredniej kontroli umów zawieranych za pośrednictwem systemu e-umów

W trakcie opiniowania projektu nowelizacji (w wersji z dnia 23 maja 2025 r.) Główny Inspektor Pracy (GIP) zgłosił zastrzeżenia co do możliwości prowadzenia kontroli przez inspektorów pracy w przypadku, gdy umowa o pracę zostanie zawarta za pośrednictwem systemu e-umów. GIP przypomniał, że zgodnie z art. 94 pkt 9a ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. ‒ Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2025 r., poz. 277, ze zm.) – dalej: k.p., do podstawowych obowiązków pracodawcy należy prowadzenie i przechowywanie dokumentacji pracowniczej. Chodzi tu o dokumentację, zgromadzoną w postaci papierowej lub elektronicznej, obejmującą sprawy związane ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników. Co więcej, w myśl art. 94 pkt 9b k.p. pracodawca jest zobowiązany do przechowywania dokumentacji pracowniczej w sposób gwarantujący zachowanie jej poufności, integralności, kompletności oraz dostępności. Warunki przechowywania tej dokumentacji nie mogą stwarzać ryzyka jej uszkodzenia lub zniszczenia przez okres zatrudnienia, a także przez 10 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym stosunek pracy uległ rozwiązaniu lub wygasł. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy odrębne przepisy przewidują dłuższy okres przechowywania dokumentacji pracowniczej. Oprócz tego GIP zaznaczył, że przepis art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1712, ze zm.) wskazuje, że w toku postępowania kontrolnego inspektor pracy jest uprawniony do żądania przedłożenia akt osobowych i wszelkich dokumentów związanych z wykonywaniem pracy przez pracowników lub osoby świadczące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy. W związku z powyższym GIP podkreślił, że należy umożliwić Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) prowadzenie sprawnych i skutecznych k