Wsparcie a nadopiekuńczość – jak pomagać, by nie szkodzić

Dobra wola – ale jakie skutki?

Zazwyczaj nadopiekuńczość nie wynika ze złych intencji. Wręcz przeciwnie – często jej źródłem jest prawdziwa troska. Gdy mówimy o osobach z niepełnosprawnościami (OzN), ożywa przekonanie, że potrzebują one przede wszystkim ochrony. Może się ono przejawiać na przykład w tym, że pracownikowi z niepełnosprawnością odbiera się możliwość wykonywania swoich obowiązków – żeby go nie obciążać. Albo zaczyna się podejmować decyzje za niego – oczywiście dla jego dobra.

Czy jednak takie myślenie i działania naprawdę służą pracownikowi? Czy wspierają jego sprawczość, podmiotowość, niezależność i rozwój?

Syndrom dobrej woli w miejscu pracy

Syndromem dobrej woli możemy określić zestaw zachowań opiekuńczych, które przekraczają granicę wsparcia i prowadzą do wyręczania pracownika. Poza wspomnianym już podejmowaniem decyzji za OzN syndrom dobrej woli obejmuje również:

• zaniżanie standardów wykonywania pracy,
• brak oczekiwań dostosowanych do możliwości OzN,
• nadmierne kontrolowanie i sprawdzanie pracy,
• przekonanie: ja zrobię to lepiej,
• wyjątkowe traktowanie, inne niż wobec pozostałych.

Czy w takich zachowaniach kryje się zagrożenie? Przecież teoretycznie służą ochronie OzN. Ale to tylko pozór. W dłuższej perspektywie, takie podejście realnie odbiera możliwość rozwoju i równego uczestnictwa w życiu zawodowym. A na tym właśnie najbardziej zależy OzN.

Czym skutkuje nadopiekuńczość dla pracownika?

Podobnie jak w relacji rodzice-dzieci, tak i w miejscu pracy nadopiekuńczość zaburza prawidłowe funkcjonowanie. Pracownicy doświadczający nadmiernej troski tracą poczucie spr