Dobowy wymiar czasu pracy a urlop wypoczynkowy – jak uniknąć błędów przy ustalaniu wymiaru dodatkowego urlopu osoby z niepełnosprawnością?

Jaki jest wymiar urlopu wypoczynkowego osoby z niepełnosprawnością?

Pracodawca, który zatrudnia pracowników z niepełnosprawnościami, powinien pamiętać, że pracownicy ci mają prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego. Nie oznacza to jednak, że pracodawca musi udzielać takiego urlopu każdemu pracownikowi, który posiada orzeczenie potwierdzające niepełnosprawność. W świetle art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz. U. z 2025 r., poz. 913, ze zm.) – dalej: u.r.o.n., prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym mają osoby z niepełnosprawnościami zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Pracownik nie może zrzec się takiego urlopu ani przenieść go na inną osobę.

Trzeba przy tym zauważyć, że na podstawie art. 154 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2025 r., poz. 277, ze zm.) pracownikowi z niepełnosprawnością przysługiwać będzie także zwykły urlop wypoczynkowy, wynoszący odpowiednio 20 dni roboczych (staż pracy krótszy niż 10 lat) lub 26 dni roboczych (co najmniej 10 lat stażu pracy) w ciągu roku. Powyższy wymiar urlopu wypoczynkowego zostanie jednak obniżony proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Pracownik z niepełnosprawnością może liczyć na odpowiednio 30 lub 36 dni urlopu wypoczynkowego w ciągu roku kalendarzowego.

Stopień niepełnosprawności determinuje prawo do dodatkowego urlopu

Zasady nabywania prawa do dodatkowych dni urlopu wypoczynkowego przez osobę z niepełnosprawnością są przeważnie takie same jak w przypadku zwykłego urlopu wypoczynkowego, z zastrzeżeniem, że osoba z niepełnosprawnością nabywa prawo do pierwszego dodatkowego urlopu wypoczynkowego po przepracowaniu 365 dni kalendarzowych po dniu zaliczenia jej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, niezależnie od miesiąca, w którym prawo to zostało nabyte w danym roku kalendarzowym. Dniem zaliczenia do określonego stopnia niepełnosprawności jest data wydania orzeczenia przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. Potwierdza to zarówno Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, jak i Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Jednakże każdy następny (po pierwszym) dodatkowy urlop wypoczynkowy przysługuje osobie z niepełnosprawnością, począwszy od dnia 1 stycznia roku kalendarzowego następującego po roku, w którym pracownik nabył prawo do pierwszego takiego urlopu. Oczywiście pod warunkiem, że pracownik będzie pozostawał w zatrudnieniu, choćby nie wykonywał pracy z powodu choroby (w okresie pobierania zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego).

Normy czasu pracy pracowników z niepełnosprawnościami różnią się od norm czasu pracy pracowników w pełni sprawnych. Przepis art. 15 u.r.o.n. wskazuje, że czas pracy osoby z niepełnosprawnością nie powinien przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin w tygodniu, a jeżeli pracownik legitymuje się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, czas jego pracy nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu. Powyższe normy czasu pracy mają charakter sztywny, czyli są nieprzekraczalne. Dodatkowy urlop wypoczynkowy dla osoby z niepełnosprawnością nie zawsze będzie przysługiwał osobie ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Jak bowiem wynika z art. 19 ust. 2 u.r.o.n., urlop taki nie przysługuje osobie, która jest uprawniona do ponad 26 dni urlopu wypoczynkowego w ciągu roku lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów, o ile wymiar tego dodatkowego urlopu wynosi co najmniej 10 dni r