Lekarz orzecznik ZUS czy lekarz medycyny pracy? Kto decyduje o zdolności pracownika do pracy?

Kto może zostać uznany za całkowicie niezdolnego do pracy?

Na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1631, ze zm.) – dalej: u.e.r., przez osobę niezdolną do pracy (na potrzeby tej ustawy) uważa się osobę, która łącznie spełnia poniższe warunki:

• całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej;
• utrata zdolności do pracy zarobkowej nastąpiła z powodu naruszenia sprawności organizmu;
• nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

W sytuacji, gdy osoba utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, uznaje się ją za całkowicie niezdolną do pracy. Jeżeli dana osoba w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ale nie każdej pracy), uznaje się ją za częściowo niezdolną do pracy.

Orzeczenie o niezdolności do pracy jest wydawane przez lekarza orzecznika ZUS (w I instancji) lub przez komisję lekarską ZUS (w II instancji). Osoba, która posiada takie orzeczenie, może starać się o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy. W treści takiego orzeczenia organ orzekający dokonuje oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia innych okoliczności – daty powstania niezdolności do pracy, przewidywanego okresu jej trwania, związku przyczynowego między niezdolnością do pracy lub śmiercią a określonymi zdarzeniami (np. wypadkiem przy pracy), celowości przekwalifikowania zawodowego.

Lekarze orzecznicy ZUS, oceniając stopień i trwałość niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy, pod uwagę biorą:

• stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;
• możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, przy uwzględnieniu rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, wieku, poziomu wykształcenia, a także predyspozycji psychofizycznych.

Orzeczenie o niezdolności do pracy potwierdza niepełnosprawność

W świetle art. 1 pkt 2 ustawy