W jaki sposób zawrzeć umowę o pracę z osobą głuchą?

Społeczność osób głuchych jest różnorodna. Osoby, które korzystają z implantów, aparatów słuchowych często biegle mówią po polsku. Kontakt z takim osobami nie różni się od kontaktu z osobami słyszącymi. Są jednak także osoby głuche, które komunikują się w polskim języku migowym (PJM), a język polski znają słabo albo bardzo słabo. Kontakt z taką osobą wygląda więc zgoła inaczej. O formie komunikacji z osobą głuchą decyduje zawsze ona sama, a świat zewnętrzny powinien jej umożliwić skorzystanie z wybranej przez nią formy komunikacji.

Umowa o pracę musi być zrozumiała

Dla wielu osób głuchych mówiony i pisany język polski stanowi nie lada barierę komunikacyjną. Często pierwszym i naturalnym sposobem komunikowania się z otoczeniem jest dla nich PJM. Te fundamentalne różnice komunikacyjne rodzą istotne wyzwanie w kontekście nawiązania stosunku pracy, szczególnie na etapie zawierania umowy. Świadomy pracodawca, który dąży do pełnej transparentności i poszanowania praw pracowniczych, musi wiedzieć, że standardowa, pisemna umowa o pracę może być dla osoby głuchej zwyczajnie niezrozumiała. Co zatem należy zrobić, aby proces zatrudnienia takiej osoby był w pełni zgodny z prawem i jednocześnie zrozumiały i komfortowy dla obu stron?

Co mówią przepisy ustawy o języku polskim?

Obowiązujące przepisy, a w szczególności art. 7 i 8 ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. z 2024 r., poz. 1556, z 2025 poz. 662, dalej: u.j.p.), stanowią, że język polski jest językiem urzędowym w procesach związanych z prawem pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W chwili podpisywania umowy, warunkiem jest, aby pracownik posiadał miejsce zamieszkania na terytorium Polski oraz, aby praca wykonywana była na terenie kraju. Z regulacji tych wynika bezwzględny obowiązek sporządzenia wszelkich dokumentów pracowniczych, w tym umowy o pracę, w języku polskim. Także ustawa Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (art. 29 § 2) nakłada wymóg zachowania formy pisemnej dla umowy o pracę.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 u.j.p. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w obrocie z udziałem konsumentów oraz przy wykonywaniu przepisów z zakresu prawa pracy używa się języka polskiego, jeśli:

1. konsument lub osoba świadcząca pracę ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w chwili zawarcia umowy oraz
2. umowa ma być wykonana lub wykonywana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w obrocie bez udziału konsumentów używa się języka polskiego, jeżeli obrót ten jest wykonywany przez podmioty, o których mowa w art. 4 (art. 7 ust. 2 u.j.p.).

Przepisy ustawy stosuje