Jak budować środowisko pracy przyjazne osobom z niepełnosprawnością intelektualną

Analizy i trendy
19 sierpnia 2025 Jolanta Brzozowska

Niepełnosprawność intelektualna (NI) wpływa na sposób uczenia się, komunikacji i pracy, ale odpowiednio przygotowane środowisko pozwala osobom z NI działać efektywnie. Dobre wdrożenie do pracy sprawia, że pracownicy ci okazują się lojalni i rzetelni, a zespół zyskuje na różnorodności.

Przed zatrudnieniem – przygotowanie firmy

Zanim w zespole pojawi się pracownik z NI, dział personalny powinien odpowiednio przygotować firmę. Pierwszym krokiem jest szczegółowa analiza stanowiska pracy. Warto określić, które z zadań są proste, powtarzalne i możliwe do opisania w sposób jednoznaczny, tak aby przyszły pracownik mógł je zrozumieć i wykonać bez niepotrzebnego stresu. Kolejnym etapem jest konsultacja z opiekunem, terapeutą lub doradcą zawodowym, który zna możliwości kandydata. Pozwala to ustalić, jakie konkretnie dostosowania będą potrzebne – zarówno w organizacji pracy, jak i w samej przestrzeni biurowej.

Równie istotne jest przygotowanie stanowiska w taki sposób, aby było ono uporządkowane i ergonomiczne. Należy wyeliminować zbędne rozpraszacze, ustawić narzędzia w logicznej kolejności i upewnić się, że ich obsługa jest intuicyjna. Pomocne mogą być też odpowiednio przygotowane materiały – instrukcje obrazkowe, piktogramy lub harmonogramy przedstawione w formie wizualnej, które będą stanowiły stały punkt odniesienia w pracy.

Ważnym elementem przygotowania jest także wyznaczenie mentora, czyli doświadczonego, cierpliwego i komunikatywnego pracownika z zespołu. Jego rola polegać będzie na wspieraniu nowej osoby w pierwszych dniach i tygodniach pracy, udzielaniu odpowiedzi na pytania oraz pomaganiu w rozwiązywaniu bieżących trudności.

Wprowadzenie pracownika z NI do firmy

Pierwsze dni i tygodnie pracy mają kluczowe znaczenie dla powodzenia całego procesu zatrudnienia. W tym okresie pracownik z NI uczy się nie tylko wykonywania zadań, ale także funkcjonowania w nowym środowisku. Dlatego warto zadbać o to, aby wdrażanie pracownika przebiegało w sposób spokojny i przewidywalny.

Na początku dobrze jest powitać nową osobę i oprowadzić ją po firmie. Wskazanie najważniejszych miejsc – takich jak toaleta, stołówka, szatnia, miejsce pracy czy pokój przełożonego – pomoże zredukować stres i poczucie zagubienia.

Osoba z NI powinna znać harmonogram dnia, który należy opracować w przystępnej formie. Może to być prosta tabelka z godzinami lub lista zadań przedstawiona za pomocą piktogramów i kolorowych oznaczeń. Taki wizualny plan ułatwia orientację w czasie, a także pomaga przygotować się do kolejnych etapów pracy.

Instrukcję obsługi stanowiska pracy najlepiej przygotować w prostych, zrozumiałych zdaniach, wzbogacając ją zdjęciami lub schematami. Dzięki temu pracownik może w każdej chwili do niej wrócić i upewnić się, że wykonuje zadanie prawidłowo.

W pierwszych dniach dobrze jest zlecać łatwe, powtarzalne czynności, które można wykonać samodzielnie po krótkim pokazie. Stopniowe wprowadzanie nowych zadań pozwoli pracownikowi z NI budować pewność siebie.

Na koniec każdego dnia warto poświęcić chwilę na krótkie podsumowanie – omó

Porady dla pracodawców osób z niepełnosprawnościami: prawo, kadry, księgowość | Vademecum Wiedzy

Dołącz do nas

Nie masz jeszcze wykupionego dostępu? Zapoznaj się z naszymi pakietami dla Firm

Zobacz pakiety Masz już konto? Zaloguj się

Informacja dotycząca plików cookies

Nasza strona internetowa używa plików cookies w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Dzięki nim możemy indywidualnie dostosować stronę do Twoich potrzeb. Możesz zaakceptować pliki cookies albo wyłączyć je w przeglądarce. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia.

W dowolnej chwili możesz wycofać swoją zgodę na przetwarzanie danych, zażądać informacji o zakresie przetwarzanych danych lub zmienić zakres ich przetwarzania. Więcej informacji o przetwarzaniu danych znajdziesz w Polityce Prywatności.