Czy zgoda niepełnosprawnego pracownika zawarta w umowie o pracę może wyłączyć szczególne normy czasu pracy osób z niepełnosprawnościami?

Zasadniczo ustawowe normy czasu pracy pracowników regulowane są przez przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. ‒ Kodeks pracy (t.j.: Dz. U. z 2025 r., poz. 277, ze zm.) – dalej: k.p. Zgodnie z art. 129 § 1 tej ustawy, z reguły czas pracy pracownika zatrudnionego na podstawie stosunku pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym czterech miesięcy.

Powyższe zasady nie dotyczą pracowników z niepełnosprawnościami, gdyż w ich przypadku normy czasu pracy regulowane są przez przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j.: Dz. U. z 2024 r., poz. 44, ze zm.) – dalej: u.r.o.n. Artykuł 15 tej ustawy jednoznacznie wskazuje, że czas pracy osoby z niepełnosprawnością nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo.

Jednakże wyżej wskazana norma czasu pracy nie dotyczy wszystkich osób z niepełnosprawnościami, ponieważ w przypadku osób zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności została dodatkowo obniżona. Mianowicie, na podstawie art. 15 ust. 2 u.r.o.n., norma czasu pracy osoby zaliczonej do jednego z tych stopni niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu.

W przeciwieństwie do norm czasu pracy określonych w art. 129 § 1 k.p., które są ujęte w wymiarze przeciętym, szczególne normy czasu pracy osób z niepełnosprawnościami, o których mowa w art. 15 ust. 1 i 2 u.r.o.n., mają charakter norm maksymalnych i sztywnych, co oznacza, że określony ustawowo wymiar czasu pracy niepełnosprawnych pracowników jest nieprzekraczalny. Ponadto w świetle art. 15 ust. 3 u.r.o.n. niepełnosprawny pracownik nie może być zatrudniany w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy, mogłoby się wydawać, że pracownik z niepełnosprawnością legitymujący się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności w żadnym wypadku nie może pracować ponad 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Nie jest to jednak prawda, ponieważ maksymalne i sztywne normy czasu pracy osób z niepełnosprawnościami nie mają charakteru absolutnego i po spełnieniu określonych przesłanek ich zastosowanie może zostać ograniczone lub całkowicie wyłączone. Możliwość taka została przewidziana w art. 16 u.r.o.n., adekwatnie do którego uregulo