Piętro bez dostępu do toalety? Co z niepełnosprawnymi pracownikami?

Pracodawca musi zapewnić odpowiednie warunki BHP

Zgodnie z art. 94 pkt 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j.: Dz. U. z 2025 r., poz. 277, ze zm.) – dalej: k.p., zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy należy do podstawowych obowiązków pracodawcy. W celu realizacji tego obowiązku pracodawca musi zapewnić odpowiednie przystosowanie pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych. Jak wynika z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, ze zm.) – dalej: r.s.o.p.b.h.p., pomieszczenia higienicznosanitarne to szatnie, umywalnie, pomieszczenia z natryskami, ustępy, jadalnie (z wyłączeniem stołówek), pomieszczenia do wypoczynku, pomieszczenia do ogrzewania się pracowników oraz pomieszczenia do prania, odkażania, suszenia i odpylania odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej. Z brzmienia tego przepisu wynika, że toaleta jak najbardziej jest pomieszczeniem higienicznosanitarnym. Co istotne, w myśl § 111 r.s.o.p.b.h.p. obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie pracownikom pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych, których rodzaj, ilość i wielkość powinny być dostosowane do liczby pracowników, stosowanych technologii i rodzajów pracy, a także warunków, w jakich określona praca jest wykonywana.

Wymogi w zakresie przystosowania toalet w zakładzie pracy

Na podstawie obowiązujących przepisów prawa, stanowiska pracy powinny być urządzone stosownie do rodzaju wykonywanych na nich czynności oraz psychofizycznych właściwości pracowników, przy czym pracodawca, który zatrudnia pracowników z niepełnosprawnościami, powinien zapewnić dostosowanie stanowisk pracy oraz dojść do nich – do potrzeb i możliwości tych pracowników, wynikających ze zmniejszonej sprawności. Wynika to z dyspozycji § 45 ust. 1 w zw. z § 48 r.s.o.p.b.h.p.

Szczegółowe zasady przystosowania pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych, w tym ustępów, do wymogów BHP określa załącznik nr 3 do r.s.o.p.b.h.p. Stosownie do dyspozycji § 1 ust. 1 tego załącznika, toalety (ustępy) powinny znajdować się w budynku, w którym odbywa się praca, albo w budynku połączonym z nim obudowanym przejściem, które w przypadku przechodzenia z ogrzewanych pomieszczeń pracy powinno być ogrzewane. Jednakże nie dotyczy to m.in. przypadku, gdy pracownik jest zatrudniony na otwartej przestrzeni poza terenem zakładu pracy przez okres nieprzekraczający 3 miesięcy, bądź też jest zatrudniony w budynkach niewyposażonych w instalację wodociągową i kanalizacyjną. Wówczas bowiem dopuszczalne jest zapewnienie przez pracodawcę ustępów wyposażonych w szczelne zbiorniki nieczystości (tzw. TOI TOI).

Z obowiązujących przepisów wynika, że toalety w zakładzie pracy powinny być urządzone oddzielnie dla kobiet i mężczyzn, chyba że na jednej zmianie jest zatrudnionych nie więcej niż dziesięciu pracowników. Kobiety i mężczyźni powinni mieć możliwość osobnego korzystania z tych toalet. Pomieszczenia te powinny być ogrzewane, oświetlone i wentylowane zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi i Polskimi Normami.