Dobre praktyki wspierające osoby w spektrum autyzmu w miejscu pracy

Kilka zdań o autyzmie

Autyzm, a właściwie spektrum autyzmu (ASD), to złożone zaburzenie neurorozwojowe, które wpływa na sposób postrzegania rzeczywistości, komunikowania się oraz budowania relacji z innymi. Objawy mogą przybierać bardzo różne formy – od subtelnych po silnie nasilone, dlatego mówi się o „spektrum”. Diagnoza najczęściej stawiana jest w dzieciństwie, choć zdarza się, że osoby dowiadują się o swoim autyzmie dopiero w dorosłym życiu. Uważa się, że przyczyny tego zaburzenia mają charakter zarówno genetyczny, jak i środowiskowy.

Spektrum autyzmu jest jednocześnie naturalnym przejawem neuroróżnorodności, sposobem funkcjonowania mózgu, który różni się od typowego, ale nie jest zaburzeniem w sensie choroby. Osoby w spektrum mogą inaczej przetwarzać bodźce, wyrażać emocje i interpretować sytuacje społeczne, co wpływa na ich codzienne doświadczenia. Choć łączy je pewien zestaw cech, każda z nich jest niepowtarzalna – z własnymi potrzebami, mocnymi stronami i sposobem życia. Wiele osób z autyzmem odnajduje się w różnych dziedzinach i wnosi do społeczeństwa unikalną perspektywę, którą warto nie tylko zauważać, ale i wspierać.

Według szacunków, od 1 do 2% populacji znajduje się w spektrum autyzmu, choć dokładne dane są nadal ograniczone. Wiele dorosłych osób pozostaje bez formalnej diagnozy, jednak z każdym rokiem liczba rozpoznanych przypadków systematycznie rośnie. Mimo to, Polska wyróżnia się na tle innych krajów europejskich wyjątkowo niskim poziomem zatrudnienia osób ze spektrum autyzmu.

W Polsce jedynie około 2% osób w spektrum autyzmu jest aktywnych zawodowo, podczas gdy średnia dla krajów Unii Europejskiej wynosi już blisko 10%. Eksperci podkreślają jednak, że dane te mogą być znacząco zaniżone, m.in. z powodu dużej liczby dorosłych osób bez diagnozy oraz tych, które nie ujawniają swojego autyzmu. Mimo to, świadomość społeczna w Polsce rośnie. Aż 62% mieszkańców uważa, że osoby autystyczne są zdolne do pracy zawodowej, a 63% deklaruje gotowość zatrudnienia takich osób, gdyby byli pracodawcami. Co więcej, inwestycje w programy wspierające aktywizację zawodową osób w spektrum są opłacalne, gdyż każde 100 zł przeznaczone na ten cel może przynieść nawet 500 zł zwrotu w postaci przychodu.

Osoba autystyczna w pracy

40% osób biorących udział w badaniu „Autyzm w pracy. Szanse dla pracowników i pracodawców. Raport 2025.”, przeprowadzonym przez Aplikuj.pl przyznało, że różnorodność neurologiczna wzbogaca zespół.

Ponad 64% ankietowanych uważa osoby ze spektrum autyzmu za skrupulatne i dokładne w pracy. Blisko 60% ceni je za szczerość i bezpośredniość, a 42% uważa pracę z osobami autystycznymi jako trening tolerancji i współpracy. Prawie 40% dostrzega, że praca w różnorodnym środowisku wzbogaca zespół. Blisko 36% ceni pracowników ze spektrum autyzmu za ich lojalność wobec firmy i pracodawcy.

Badanie wykazało, że prawie 28% osób ocenia bardzo pozytywnie swoje doświadcz