Kiedy pracodawca musi przywrócić do pracy pracownika zwolnionego z powodu długotrwałej nieobecności w pracy w następstwie choroby?

Pracownik, który nie ukończył 50. roku życia, pobierał wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy w związku z niezdolnością do pracy spowodowaną chorobą. Po wyczerpaniu zasiłku pracownik wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego z uwagi na dalszą niezdolność do pracy. W okresie oczekiwania przez pracownika na decyzję lekarza orzecznika ZUS pracodawca podjął decyzję o rozwiązaniu umowy o pracę z tym pracownikiem w trybie art. 53 § 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks Pracy (t.j.: Dz. U. z 2025 r., poz. 277, ze zm.) – dalej: k.p.

Przepis art. 92 § 4 k.p. wskazuje, że pracownik, który nie ukończył 50. roku życia, niezdolny do pracy z powodu choroby, jeżeli niezdolność ta trwa łącznie powyżej 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, nabywa prawo do zasiłku chorobowego przysługującego za czas trwania niezdolności do pracy. Natomiast za okres do 33 dni trwania niezdolności do pracy z tego powodu pracownik otrzymuje od pracodawcy wynagrodzenie chorobowe.

W przypadku niezdolności do pracy spowodowanej chorobą zasiłek chorobowy, z zastrzeżeniami niemającymi znaczenia w analizowanej sprawie, przysługuje w wysokości 80% podstawy zasiłku chorobowego. Wspomniana podstawa zasiłku dla pracownika to przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pracę wypłacone:

1. za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy; albo
2. za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia chorobowego.

Jednakże w świetle art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j.: Dz. U. z 2025 r., poz. 501) – dalej u.ś.u.s.m. pracownik nie nabywa prawa do zasiłku chorobowego od razu po zatrudnieniu, ale musi upłynąć odpowiedni okres wyczekiwania, który dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę (ubezpieczonych obowiązkowo) wynosi 30 dni nieprzerwanego obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego.

Świadczenie to przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli stał się on niezdolny do pracy w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego (a niekiedy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego), z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 u.ś.u.s.m.

Jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ubezpieczenia chorobowego pracownika i nie jest spowodowana gruźlicą bądź nie przypada w okresie ciąży, okres pobierania zasiłku chorobowego nie może przekraczać 182 dni.

Zgodnie z art. 18 u.ś.u.s.m., pracownikowi, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy – przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy (nie dłużej niż przez 12 miesięcy) – przysługuje świadczenie rehabilitacyjne, z zastrzeżeniami wynikającymi z u.ś.u.s.m. Wysokość wskazanego świadczenia wynosi:

• 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego – za okres pierwszych 3 miesięcy przysługiwania świadczenia rehabilitacyjnego; oraz
• 75% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za pozostały okres przysługiwania tego świadczenia; albo
• 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego – jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży.

Niemniej jednak trzeba zaznaczyć, że o przyznaniu pracownikowi świadczenia rehabilitacyjnego decyduje lekarz orzecznik ZUS, orzekając o tym, czy po wyczerpaniu zasiłku chorobowego pracownik nadal jest niezdolny do pracy, a jeżeli tak, czy pomimo niezdolności pracownika do pracy trwającej po wyczerpaniu tego zasiłku, dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie przez pracownika zdolności do pracy.

Pracownik, który nie zgadza się z treścią orzeczenia wydanego przez lekarza orzecznika ZUS, może zgłosić sprzeciw wobec tego orzeczenia do komisji