Czy dodatkowy urlop wypoczynkowy dla pracownika z niepełnosprawnością będzie przyznawany od razu po zaliczeniu do odpowiedniego stopnia niepełnosprawności?

Pracodawca, który zatrudnia na podstawie umowy o pracę osobę z niepełnosprawnością zaliczoną do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, powinien pamiętać, że po upływie określonego okresu zatrudnienia pracownik nabędzie prawo do 30 lub 36 dni urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym. Może wydawać się, że to dużo, tym bardziej że co do zasady przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j.: Dz. U. z 2025 r., poz. 277) – dalej: k.p., gwarantują pracownikom urlop wypoczynkowy w niższym wymiarze. Mianowicie, przepis art. 154 § 1 k.p., jednoznacznie wskazuje, że pracownik (osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę) ma prawo do urlopu wypoczynkowego, którego wymiar jest uzależniony od stażu pracy i wynosi:

• 20 dni roboczych – jeśli staż pracy pracownika jest krótszy niż 10 lat,
• 26 dni roboczych – jeśli staż pracy wynosi co najmniej 10 lat.

Z kolei z art. 152 § 1 k.p. wynika, że urlop wypoczynkowy, o którym mowa powyżej, przysługuje pracownikowi, w każdym roku zatrudnienia, przy czym jest to urlop nieprzerwany (z pewnymi zastrzeżeniami, które nie mają znaczenia w analizowanym zakresie) i płatny.

Jeżeli zatem pracodawca zatrudnia pracownika z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności na podstawie umowy o pracę, powstaje pytanie, skąd 10-dniowa różnica w wymiarze urlopu wypoczynkowego przysługującego temu pracownikowi?

Odpowiedzi na to pytanie próżno szukać w przepisach k.p., niemniej jednak należy podkreślić, że szczególne uprawnienia pracownicze osób z niepełnosprawnościami zostały uregulowane w przepisach ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j.: Dz. U. z 2024 r., poz. 44, ze zm.) – dalej: u.r.o.n. W myśl art. 19 tej ustawy, osoba zaliczona do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności jest uprawniona do corocznego dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych (dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy). Niepełnosprawny pracownik nie musi składać żadnego wniosku o przyznanie mu dodatkowych dni urlopu wypoczynkowego.

Urlop ten po raz pierwszy jest udzielany dopiero po przepracowaniu co najmniej jednego roku po dniu zaliczenia pracownika do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, z tym że dniem zaliczenia do jednego z tych stopni niepełnosprawności jest dzień posiedzenia zespołu orzekającego. Chodzi tu o okres jednego roku pracy u wszystkich pracodawców, a nie wyłącznie u aktualnego pracodawcy.

Wspomniany powyżej dodatkowy urlop w wymiarze 10 dni roboczych z zasady przysługuje na tych samych warunkach co urlop kodeksowy, aczkolwiek wyjątkiem w tym zakresie jest pierwszy dodatkowy urlop wypoczynkowy. Jak wynika z wyjaśnień Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) i Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, po przepracowaniu przez niepełnosprawnego pracownika co najmniej jednego roku kalendarzowego, dodatkowy urlop wypoczynkowy nabyty po raz pierwszy przysługuje w całości w roku kalendarzowym, w którym został nabyty, bez względu na miesiąc jego nabycia, tak więc, jeżeli przykładowo roczny okres zatrudnienia niepełnosprawnego pracownika po zaliczeniu go do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności upłynąłby w listopadzie danego roku kalendarzowego, to pracownik ten uzys