Amortyzacja a sprzedaż nieruchomości przez ZPChr - analiza wyroku NSA

Czy środki z ZFRON mogą zostać zatrzymane po sprzedaży nieruchomości?

Spółka sfinansowała zakup gruntu z obowiązkowego zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON), a następnie wybudowała na nim ośrodek rehabilitacyjno-wypoczynkowy, który przez 20 lat stanowił podstawę jej działalności.

W dokumentacji podatkowej i bilansowej nieruchomość jest ujmowana jako dwa oddzielne środki trwałe: grunt, który nie podlega amortyzacji oraz budynek, który tej amortyzacji podlega. Gdy spółka, zmuszona trudną sytuacją finansową, planowała sprzedaż nieruchomości, pojawiły się wątpliwości dotyczące rozliczenia transakcji, zwłaszcza środków pochodzących z funduszu. W związku z tym wystąpiła do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) o interpretację indywidualną.

Odpowiedź Funduszu nie była korzystna – wskazano, że całość środków ze sprzedaży gruntu oraz część uzyskana za budynek (w zakresie jeszcze niezamortyzowanym) powinny trafić z powrotem do ZFRON. Jedynym wyjątkiem byłaby sytuacja, w której cena sprzedaży byłaby niższa niż niezamortyzowana wartość budynku – wtedy wpłacona kwota odpowiadałaby wyłącznie rzeczywistym wpływom ze sprzedaży.

Sprawa ostatecznie trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Interpretacja NSA art. 33 ust. 1 ustawy o niepełnosprawności

Wszystko rozbija się o kwestię stawek amortyzacyjnych budynków. Są one różne w zależności od statusu podatnika i rodzajów nieruchomości, ale, inaczej niż przy rzeczach ruchomych, takich jak komputery albo auta, ich amortyzacja może trwać nawet kilkadziesiąt lat.

Dlatego kluczowa jest interpretacja przepisów ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 44), która ogranicza wydatkowanie przychodów uzyskanych ze zbycia nieruchomości jeszcze w okresie trwania ich amortyzacji.

Dokonał jej NSA w wyroku z 22 stycznia 2025 r. (sygn. I GSK 548/21) oddalającym skargę kasacyjną jednego z właścicieli