Regulamin wykorzystania środków ZFRON a wykorzystywanie środków funduszu na cele inne niż wynikające z przepisów prawa

Pracodawca mający status zakładu pracy chronionej (ZPChr) chce przeznaczyć środki zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON) na działania związane z usuwaniem skutków powodzi na terenie zakładu pracy. Oprócz tego pracodawca zamierza przeznaczyć środki ZFRON na wydatki, które nie są ujęte w przepisach prawa, dotyczących dopuszczalnych wydatków z ZFRON. Czy to możliwe?

Przepis § 4a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2007 r. w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (t.j.: Dz. U. z 2022 r., poz. 1145, ze zm.) wskazuje, że każdy wydatek poniesiony ze środków ZFRON musi cechować się celowością i oszczędnością, a jednocześnie przy jego dokonywaniu, należy brać pod uwagę optymalny dobór metod i środków służących realizacji zamierzonych efektów. Ocena tego, czy doszło do spełnienia tych wymogów, powinna być przeprowadzana indywidualnie dla każdego wydatku, przy uwzględnieniu celu, jaki ma realizować dany wydatek ze środków ZFRON.

Należy podkreślić, że ustawodawca jednoznacznie określił cele, jakim ma służyć wydatkowanie środków ZFRON. Adekwatnie do dyspozycji art. 33 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j.: Dz. U. z 2024 r., poz. 44, ze zm.) – dalej: u.r.o.n., środki ZFRON muszą być przeznaczane na konkretne cele, czyli finansowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej. Obejmuje to również indywidualne programy rehabilitacji osób niepełnosprawnych, opracowywane przez powołane przez pracodawców komisje rehabilitacyjne oraz ubezpieczenie osób niepełnosprawnych. Poza tym, jak już wspomniano, wydatkowanie tych środków powinno być zgodne z regulaminem wykorzystania środków ZFRON. Równocześnie, przepis art. 33 ust. 9 u.r.o.n. stanowi, że dysponentem środków ZFRON jest pracodawca, który utworzył ZFRON.

Katalog wydatków, które mogą być opłacane ze środków ZFRON w sposób szczegółowy określa § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie ZFRON. Wydatki te dzielą się na trzy rodzaje, a ściślej mówiąc:

• wydatki ponoszone w ramach pomocy indywidualnej – w wysokości minimum 10% środków ZFRON;
• wydatki finansowane w ramach indywidualnych programów rehabilitacji osób niepełnosprawnych (IPR) – w wysokości minimum 15% środków ZFRON;
• wydatki ponoszone w ramach tzw. puli ogólnej ZFRON (dużego ZFRON) – najwyżej 75% środków ZFRON.

Ustawodawca