Zmiana przepisów w sprawie przedłużania orzeczeń o stopniu niepełnosprawności a dofinansowanie do wynagrodzeń lub refundacja składek ZUS/KRUS - wyjaśnienia PFRON

Przepis obowiązujący do 30.09.2024 r.

[Przypis 1]

Orzeczenia wydane przez miejski, powiatowy lub wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności, które traciły ważność w okresie od 9 grudnia 2019 r. do 29 września 2024 r., zachowują ważność do 30 września 2024 r. Przedłużenie ważności nie może trwać jednak dłużej niż do dnia, w którym nowe orzeczenie o niepełnosprawności albo nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, stanie się ostateczne. Aby zastosować ten przepis osoba posiadająca orzeczenie, które miało wygasnąć we wskazanych powyżej terminach, nie musiała złożyć wniosku o wydanie nowego orzeczenia.

Przepis obowiązujący od 3.08.2024 r.

[Przypis 2]

Jeżeli wniosek o wydanie kolejnego orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności jest złożony w okresie ważności orzeczenia ustalającego niepełnosprawność albo orzeczenia ustalającego stopień niepełnosprawności, to zachowuje ono ważność do dnia wydania kolejnego ostatecznego orzeczenia. Przedłużenie ważności nie może trwać jednak dłużej niż do ostatniego dnia szóstego miesiąca, następującego po dacie określającej ważność orzeczenia.

Jak powiązać te przepisy w praktyce?

W okresie od 3.08.2024 r. do 30.09.2024 r. obowiązują dwa różne przepisy, które wyznaczają inną datę utraty ważności przedłużanych orzeczeń:

• według przepisu opisanego w punkcie pierwszym - orzeczenie zachowuje ważność do dnia, w którym nowe orzeczenie o niepełnosprawności albo nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, stanie się ostateczne,
• według przepisu opisanego w punkcie drugim - orzeczenie jest ważne do dnia wydania nowego, ostatecznego orzeczenia

Obowiązuje też przepis [przypis 3], który stanowi, że do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej (przed 3.08.2024 r.), które dotyczą postępowań o ustalenie niepełnosprawności albo stopnia niepełnosprawności, stosuje się przepisy ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą.

Dlatego:

• dla orzeczeń wydanych do dnia 2 sierpnia 2024 r. przez miejskie lub powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności (które nie zostały zaskarżone) -ważność orzeczeń poprzedzających te orzeczenia wygaśnie w dniu, w którym nowe orzeczenie stało się ostateczne;
• dla orzeczeń wydanych od dnia 3 sierpnia 2024 r. przez miejskie lub powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności (które nie zostały zaskarżone) – ważność orzeczeń poprzedzających te orzeczenia wygaśnie w dniu wydania tych nowych orzeczeń, które w związku z niewniesieniem odwołania staną się ostateczne.

Jeśli od orzeczenia miejskiego lub powiatowego zespołu będzie wniesione odwołanie do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności, to skutek w wyznaczaniu daty utraty ważności poprzedniego orzeczenia dla obu przepisów będzie taki sam. W takiej sytuacji poprzednie orzeczenie może być przedłużone do dnia wydania orzeczenia przez wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności [przypis 4], ponieważ orzeczenie to jest ostateczne w dniu jego wydania. Nie ma też znaczenia, czy orzeczenie wojewódzkiego zespołu będzie wydane przed wejściem w życie nowych przepisów, czy po wejściu nowych przepisów.

Podsumowanie

1. Jeśli posiadasz orzeczenie, którego ważność na mocy przepisu opisanego w punkcie pierwszym jest wydłużona do 30 września 2024 r. i nie złożysz do 30 września 2024 r. wniosku o wydanie kolejnego orzeczenia, to od 1 października 2024 r. orzeczenie to traci ważność. Nie będziesz już posiadać ważnego dokumentu, który potwierdza niepełnosprawność.
2. Jeśli posiadasz orzeczenie, którego ważność na mocy przepisu opisanego w punkcie pierwszym jest wydłużona do 30 września 2024 r. i złożysz do tego dnia wniosek o wydanie kolejnego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, to Twoje orzeczenie będzie mogło być przedłużone na podstawie przepisu opisanego w punkcie drugim do dnia wydania kolejnego ostatecznego orzeczenia. Wydłużenie nie może trwać jednak dłużej niż o kolejnych 6 m-cy, czyli do 31.03.2025 r.
3. Jeśli posiadasz orzeczenie, którego ważność określona w treści tego orzeczenia kończy się po 30.09.2024 r. i przed upływem ważności tego orzeczenia złożysz wniosek o wydanie kolejnego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, to Twoje orzeczenie będzie mogło być przedłużone na podstawie przepisu opisanego w punkcie drugim. Wydłużenie nastąpi do dnia wydania kolejnego ostatecznego orzeczenia, nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia szóstego miesiąca następującego po dacie określającej ważność orzeczenia.

Przykład: Jeśli Twoje orzeczenie o stopniu niepełnosprawności jest ważne do 15.11.2024 r. i do tego dnia złożysz wniosek o wydanie nowego orzeczenia, to okres 6 m-cy będzie upływał 31.05.2025 r.

Co trzeba zrobić, aby dalej ubiegać się o dofinansowanie do wynagrodzeń lub refundację składek ZUS/KRUS

Gdy Ty, Twój pracownik lub domownik złoży wniosek o wydanie nowego orzeczenia, przewodniczący zespołu ds. orzekania wyda zaświadczenie, które:

• potwierdzi, że wniosek jest złożony i
• określi termin ważności dotychczasowego orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności [przypis 5]

Jeśli jesteś niepełnosprawnym przedsiębiorcą, niepełnosprawnym rolnikiem lub rolnikiem zobowiązanym do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika i chcesz, aby Twoje lub domownika orzeczenie było przedłużone w Systemie Obsługi Dofinansowań i Refundacji [przypis 6]:

• przekaż do Funduszu kopię zaświadczenia, które potwierdzi, że złożyłeś lub domownik rolnika złożył wniosek o wydanie nowego orzeczenia. Zaświadczenie określi także termin ważności dotychczasowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. -gdy otrzymasz nowe orzeczenie, przekaż jego kopię niezwłocznie do Funduszu. Musimy prawidłowo zakończyć okres przedłużenia poprzedniego orzeczenia. Jest to ważne zwłaszcza, jeśli nowe orzeczenie ma niższy stopień lub nie przyznaje statusu osoby niepełnosprawnej.

Jeśli jesteś pracodawcą, który ubiega się o dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, to abyś mógł dalej korzystać z tego wsparcia, powinieneś otrzymać od pracownika:

• kopię zaświadczenia, które potwierdzi, że pracownik złożył wniosek o wydanie nowego orzeczenia oraz określi termin ważności dotychczasowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, a następnie
• kopię nowego orzeczenie, gdy zostanie wydane. Istotne jest, aby pracodawca pozyskał od pracownika informację, kiedy było wydane kolejne, ostateczne orzeczenie, aby prawidłowo zakończyć przedłużenie poprzedniego orzeczenia. Ma to znaczenie zwłaszcza, gdy kolejne orzeczenie przyznaje niższy stopień, nie wskazuje schorzeń szczególnych lub w ogóle nie przyznaje statusu osoby niepełnosprawnej.

Gdzie szukać więcej informacji?

Jeżeli będziecie mieć Państwo pytania w sprawie przedłużania orzeczeń o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności dla celów dofinansowania do wynagrodzeń lub refundacji składek ZUS/KRUS, prosimy o kontakt z nami pod numerem telefonu: (22) 581-84-10 wew. 1. Infolinia dostępna jest od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00-15.00. Możecie Państwo do nas również pisać w tej sprawie:

• na adres: [email protected] lub
• w SODiR w module ‘Korespondencja’.

Autor: Departament ds. Rynku Pracy - Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

[1] Art. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2023 r. o szczególnych rozwiązaniach służących zachowaniu ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2023 r., poz. 2768)

Orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane na czas określony na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 100, 173, 240, 852, 1234 i 1429), które zachowało ważność na podstawie art. 23 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 852 i 1429) w brzmieniu dotychczasowym, albo którego okres ważności upłynął po dniu 5 sierpnia 2023 r. i przed dniem 30 września 2024 r., zachowuje ważność do dnia 30 września 2024 r., jednak nie dłużej niż do dnia, w którym nowe orzeczenie o niepełnosprawności albo nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, stanie się ostateczne.

[2] Art. 6bb ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2024 r., poz. 44, ze zm.)

Jeżeli wniosek o wydanie kolejnego orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności został złożony w okresie ważności odpowiednio orzeczenia ustalającego niepełnosprawność albo orzeczenia ustalającego stopień niepełnosprawności, to zachowuje ono ważność do dnia wydania kolejnego ostatecznego orzeczenia, nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia szóstego miesiąca następującego po dacie określającej tę ważność.

[3] Art. 2 ustawy z dnia 24 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2024 r., poz. 1165).

[4] O ile będzie ono wydane nie później niż do ostatniego dnia szóstego miesiąca następującego po dacie określającej ważność poprzedniego orzeczenia.

[5] Art. 6bb ust. 3 ustawy o rehabilitacji (…).

[6] Na podstawie przepisu opisanego w punkcie drugim.