MRPiPS chce wprowadzić rewolucyjne zmiany w systemie orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Resort rodziny, pracy i polityki społecznej uważa, że obowiązujący sposób ukształtowania systemu orzecznictwa lekarskiego w ZUS nie jest dostosowany do zakresu zadań ZUS oraz roli orzeczeń lekarskich w systemie zabezpieczenia społecznego ani też do oczekiwań społecznych.

Ujednolicenie przypisów jest konieczne

Rozwiązania proponowane w projekcie nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (UD114) przedstawionym przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS), mają służyć ujednoliceniu przepisów i zwiększeniu efektywności wydawania orzeczeń lekarskich dla celów ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, innych świadczeń należących do właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) oraz dla celów realizacji zadań zleconych ZUS na podstawie innych ustaw czy też kontroli orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy. Orzeczenia lekarskie wydawane przez lekarzy orzeczników lub komisje lekarskie ZUS mają kluczowe znaczenie dla ustalania szeregu uprawnień, w tym m.in. do:

1. świadczeń z ubezpieczeń społecznych, czyli m.in.:

• renty z tytułu niezdolności do pracy,
• renty szkoleniowej,
• dodatku pielęgnacyjnego;

2. świadczeń z zabezpieczenia społecznego niemających charakteru ubezpieczeniowego:

• renty socjalnej,
• świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji,
• uposażenia sędziego w stanie spoczynku z powodu choroby lub utraty sił.

Nie można przy tym zapominać, że lekarze orzecznicy ZUS sprawują funkcje kontrolne w zakresie prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy, a także wystawiania zaświadczeń lekarskich.

Projekt nowelizacji (UD114) zakłada, że system orzecznictwa lekarskiego w ZUS zostanie ujednolicony i kompleksowo zreformowany, zarówno w aspekcie wykonywania przez ZUS zadań z zakresu orzecznictwa lekarskiego w celu ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, jak i ujednolicenia przepisów ponad 20 aktów normatywnych regulujących zagadnienia z zakresu orzecznictwa lekarskiego w ZUS, w tym regulacji postępowania orzeczniczego zamieszczonych w aktach prawa wewnętrznego w ZUS. Chodzi tu przede wszystkim o przepisy:

• ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r., poz. 497, ze zm.) – dalej: u.s.u.s.,
• ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r., poz. 1251, ze zm.),
• rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy (Dz. U. z 2004 r., poz. 2711, ze zm.).

Według MRPiPS przepisy te powinny znajdować się w u.s.u.s. oraz rozporządzeniach wydanych na podstawie tej ustawy. Dotyczy to w szczególności ujednolicenia i kompleksowego uregulowania uprawnień i obowiązków podmiotów uczestniczących w postępowaniu orzeczniczym, treści orzeczenia wydawanego przez lekarza orzecznika ZUS, zasad doręczeń tych orzeczeń, terminów wydawania orzeczeń itp. Jednocześnie projektowane zmiany nie obejmą zmian definicji, np. niezdolności do pracy.

Projekt ma zapewnić pełną obsadę kadrową orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Analizowany projekt nowelizacji przewiduje uregulowanie postępowania przed lekarzem orzecznikiem lub komisją lekarską ZUS w taki sposób, aby pos