Rekompensata za czas dyżuru pracowniczego

Regulacje zawarte w art. 151⁵ dotyczą dyżuru pełnionego przez pracownika poza normalnymi godzinami pracy. Z tego powodu czas pozostawania pracownika w pogotowiu do pracy w ramach wyznaczonych godzin pracy, mimo analogicznej istoty, nie jest dyżurem, lecz stanowi czas pracy.

Pracodawca dysponuje prawem do wydania pracownikowi polecenia pełnienia dyżuru. Stanowi ono wyraz uprawnień kierowniczych pracodawcy, wynikających z zasady podporządkowania pracownika w stosunku pracy, wyrażonej w art. 22 § 1 KP. Pełnienie dyżuru jest zatem obowiązkiem pracownika wynikającym z art. 100 § 2 pkt 4. W wyroku z 31.01.1978 r., I PRN 147/77, OSNCP 1978/7, poz. 126, Sąd Najwyższy stwierdził m.in., że dyżur w rozumieniu analizowanego artykułu nie wynika z odrębnego tytułu prawnego, lecz jest jednym z obowiązków pracowniczych, stanowi bowiem dodatkowe zadanie robocze po normalnych godzinach pracy, bez względu na to, czy zadanie to mieściło się w ramach uzgodnionego rodzaju pracy, czy też wykraczało poza ten rodzaj. Ustawodawca wymaga, aby czas pełnionego dyżuru nie naruszał prawa pracownika do odpoczynku dobowego (art. 132 k.p.) oraz tygodniowego (art. 133 k.p.).

Możliwość ustalania dyżurów nie musi więc wynikać z umowy o pracę ani z wewnątrzzakładowych przepis