Wybory samorządowe a osoby z niepełnosprawnością – czy trzeba stawić się w lokalu wyborczym - część I

Wśród licznych wyborów kształtujących obraz polskiej demokracji wybory samorządowe w sposób wyjątkowy odzwierciedlają lokalne troski, zapotrzebowania i aspiracje. W tych wyborach wybierani są bowiem radni gmin, powiatów, sejmików województw, dzielnic m.st. Warszawy, wójtowie, burmistrzowie tudzież prezydenci miast. Wybory te są tym ważniejsze, że najczęściej politycy szczebla samorządowego są najbliżej lokalnych społeczności. W dniu wyborów jednak szczególnie dla osób z niepełnosprawnościami barykady na drodze do urn wyborczych często mają wymiar nie tylko metaforyczny, ale dosłownie fizyczny. W Polsce podobnie jak i w innych demokracjach głosowanie przez pełnomocnika oraz głosowanie korespondencyjne stało się tematem gorącej dyskusji, zwłaszcza w kontekście włączenia w proces wyborczy osób niepełnosprawnych.

Jak już wspomniano I tura wyborów samorządowych odbędzie się w dniu 7 kwietnia 2024 r. Z kolei tam, gdzie żaden z kandydatów na wójta, burmistrza, czy prezydenta nie przekroczy 50% poparcia, odbędzie się II tura wyborów, która została zaplanowana na dzień 21 kwietnia 2024 r. Zarówno w trakcie I jak i II tury wyborów samorządowych osoby z niepełnosprawnościami zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności będą mogły zagłosować korespondencyjnie lub za pośrednictwem pełnomocnika.

Możliwość głosowania osoby niepełnosprawnej o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j.: Dz. U. z 2024 r., poz. 44, ze zm.) – dalej: u.r.o.n., w drodze udzielenia pełnomocnictwa do głosowania w jej imieniu w wyborach, wynika z rozdziału 7 (art. 54-61) ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (t.j.: Dz. U. z 2023 r., poz. 2408, ze zm.). Jednakże głosowanie za pośrednictwem pełnomocnika jest wyłączone m.in. w przypadku głosowania w obwodach głosowania utworzonych za granicą i na polskich statkach morskich, a także w przypadku zgłoszenia przez wyborcę niepełnosprawnego zamiaru głosowania korespondencyjnego.

Kto może być pełnomocnikiem?

Pełnomocnictwo do głosowania może być udzielone wyłącznie osobie:

• posiadającej prawo wybierania,
• niewchodzącej w skład obwodowej komisji wyborczej właściwej dla obwodu głosowania osoby udzielającej pełnomocnictwa do głosowania,
• ni