Czy wynik kontroli KAS przesądza o prawidłowości wydatkowania środków ZFRON?

Jak wynika z art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j.: Dz. U. z 2023 r., poz. 100, ze zm.) – dalej: u.r.o.n., pracodawca mający status zakładu pracy chronionej (ZPChr) tworzy ZFRON, którego środki powinny być przeznaczane na finansowanie celów związanych z rehabilitacją zawodową, społeczną oraz leczniczą, w tym na indywidualne programy rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami opracowywane przez powołane przez pracodawców komisje rehabilitacyjne oraz ubezpieczenie osób niepełnosprawnych, zgodnie z zakładowym regulaminem wykorzystania środków ZFRON (art. 33 ust. 4 u.r.o.n.). Poza tym finansowanie wydatków dokonywanych ze środków ZFRON powinno wynikać z zapisów zakładowego regulaminu wykorzystania środków ZFRON.

Co istotne, ZPChr najpierw wydaje środki z ZFRON, a następnie w ciągu 30 dni występuje do organu podatkowego o wydanie zaświadczenia o pomocy de minimis. W razie odmowy wydania zaświadczenia o pomocy de minimis mają zastosowanie sankcje określone w art. 33 ust. 4a u.r.o.n. Adekwatnie do dyspozycji tego przepisu, w razie wydatkowania środków ZFRON w sposób niezgodny z przeznaczeniem, pracodawca jest obowiązany do dokonania:

• zwrotu 100% kwoty tych środków na fundusz rehabilitacji oraz
• wpłaty w wysokości 30% tych środków ZFRON na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło ujawnienie niezgodnego z ustawą przeznaczenia środków funduszu rehabilitacji, a także niedotrzymanie terminu, o którym mowa w ust. 3 pkt 3 u.r.o.n.

W myśl art. 33 ust. 9 u.r.o.n. dysponentem środków ZFRON jest pracodawca, wobec czego ma on wyłączną kompetencję w zakresie uregulowania zasad dysponowania środkami ZFRON, przy czym działa on wraz z podmiotami wskazanymi w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2007 r. w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (t.j.: Dz. U. z 2022 r., poz. 1145, ze zm.). Odpowiednio do § 5 tego rozporządzenia pracodawca, który utworzył ZFRON, musi ustalić zakładowy regulamin wykorzystania środków ZFRON (dalej: regulamin ZFRON), w uzgodnieniu z:

• osobami, zapewniającymi doraźną i specjalistyczną opiekę medyczną, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne na rzecz niepełnosprawnych pracowników danego zakładu pracy;
• działającymi w zakładzie pracy związk