Czym jest świadczenie wspierające?

W dniu 31 października 2023 r. resort rodziny i polityki społecznej opublikował na stronach Rządowego Centrum Legislacji projekt rozporządzenia w sprawie ustalania poziomu potrzeby wsparcia. Wskazany akt prawny zawiera wytyczne, których realizacja jest niezbędna do wypłaty świadczenia wspierającego.

Uregulowania ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023 r., poz. 1429, ze zm.) – dalej: u.ś.w., przewidują wprowadzenie świadczenia wspierającego od dnia 1 stycznia 2024 r. Głównym celem tego świadczenia jest udzielenie osobom z niepełnosprawnościami mającym potrzebę wsparcia pomocy służącej częściowemu pokryciu wydatków wiążących się z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tych osób.

Co istotne, analizowana forma wsparcia przysługuje osobie pełnoletniej, posiadającej decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, o ile w przypadku tej osoby potrzebę wsparcia określono na poziomie od 70 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia. O liczbie punktów zadecyduje przede wszystkim zdolność osoby z niepełnosprawnością do samodzielnego wykonywania określonych czynności lub zadań związanych z codziennym funkcjonowaniem.

Począwszy od 2024 r., jako pierwsze z nowego świadczenia skorzystają osoby z niepełnosprawnościami, które uzyskają najwięcej punktów potrzeby wsparcia (osoby od 87 do 100 punktów). Nowy system w dalszym ciągu będzie poszerzany w 2025 r. (osoby od 78 do 86 punktów) oraz 2026 r. na osoby z niepełnosprawnościami o mniejszym stopniu uszczerbku zdrowia (chodzi o osoby od 70 do 77 punktów).

Jaka jest wysokość świadczenia wspierającego?

Wysokość świadczenia wspierającego zostanie skorelowana z rentą socjalną, którą w 2023 r. określono na poziomie 1588,44 zł. W konsekwencji, największa możliwa kwota świadczenia to około 3500 zł, a najmniejsza to w przybliżeniu 700 zł. Odpowiednio do dyspozycji art. 4 ust. 1 u.ś.w., w zależności od liczby punktów oceny funkcjonalnej poziomu potrzeby wsparcia, kwota nowego świadczenia wspierającego w ujęciu miesięcznym ma wynosić:

• 220 proc. renty socjalnej, o ile poziom potrzeby wsparcia wyniesie od 95 do 100 punktów (czyli ok. 3495 zł wyliczone w odniesieniu do wysokości renty socjalnej z 2023 r.),
• 180 proc. renty socjalnej, jeżeli poziom potrzeby wsparcia wyniesie od 90 do 94 punktów,
• 120 proc. renty socjalnej, o ile poziom potrzeby wsparcia wyniesie od 85 do 89 punktów,
• 80 proc. renty socjalnej, jeśli poziom potrzeby wsparcia wyniesie od 80 do 84 punktów,
• 60 proc. renty socjalnej, o ile poziom potrzeby wsparcia wyniesie od 75 do 79 punktów,
• 40 proc. renty socjalnej, jeżeli poziom potrzeby wsparcia wyniesie od 70 do 74 punktów.

Kryteria oceny funkcjonalnej poziomu potrzeby wsparcia

W myśl § 9 ust. 1 projektu rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie ustalania poziomu potrzeby wsparcia, przy ocenie zdolności osoby z niepełnosprawnością do samodzielnego wykonywania czynności związanych z obszarami codziennego funkcjonowania w odniesieniu do każdej ocenianej czynności, wpływającej na określenie potrzeby wsparcia uwzględnia się:

1. zdolność osoby z niepełnosprawnością do świadomego i samodzielnego zainicjowania wykonania czynności;
2. zdolność osoby z niepełnosprawnością do celowego, efektywnego i bezpiecznego wykonywania czynności w standardowym czasie biorąc pod uwagę wiek tej osoby,
3. zdolność osoby z niepełnosprawnością do kontrolowania wykonywania czynności od początku do końca;
4. konieczność wsparcia przez inną osobę lub technologię wspomagającą;
5. okoliczności związane z niepełnosprawnością osoby zainteresowanej;
6. nadmierną troskę ze strony innych osób;
7. utrwalenie stanu zdrowia, w którym znajduje się zainteresowana osoba z niepełnosprawnością.

Co istotne, stosownie do dyspozycji § 9 ust. 2 przedmiotowego projektu rozporządzenia, potrzebę wsparcia ustala się w drodze oceny następujących czynności wiążących się z obszarami codziennego funkcjonowania:

1. zmiana pozycji ciała – chodzi tu o zdolność do dokonywania zmiany pozycji swojego ciała, włączając w to zdolność do przyjmowania pozycji stojącej z pozycji siedzącej lub leżącej, bądź pozycji siedzącej w przypadku osób poruszających się na wózku, przyjmowania pozycji spoczynkowej ciała, w tym pozycji leżącej z pozycji siedzącej lub stojącej, a w przypadku osób długotrwale leżących – zmiana pozycji ich ciała do pozycji spoczynkowego ułożenia ciała;
2. poruszanie się w znanym środowisku – chodzi tu o zdolność do chodzenia i poruszania się w obrębie mieszkania lub domu z uwzględnieniem wchodzenia i schodzenia ze schodów, docierania do wszystkich pomieszczeń w zamieszkiwanym mieszkaniu lub domu oraz poruszania się w bezpośrednim otoczeniu mieszkania lu