Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wypowiedziało się w kwestii zwolnienia ZPCHr z opłat abonamentowych

Poczta Polska, Centrum Obsługi Finansowej, Wydział Abonamentu RTV, stała na stanowisku, że katalog zwolnień od obowiązku zapłaty opłaty abonamentowej jest katalogiem zamkniętym, i skoro nie wymieniono w dyspozycji przepisów ustawy o opłatach abonamentowych zwolnienia dla zakładów pracy chronionej, to takie podmioty nie są zwolnione z obowiązku zapłaty tej opłaty, na podstawie odrębnych regulacji, w tym przypadku ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Natomiast w ocenie organizacji OBPON.org, przepis ten zwalnia zakłady pracy chronionej z opłat abonamentowych, co potwierdza również orzecznictwo sądów administracyjnych. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok z dnia 29 kwietnia 2021 r. o sygn. akt: II GSK 772/18):
„(…) biorąc pod uwagę jednoznaczny rezultat wykładni językowej, jak też wynik wykładni systemowej uwzględniającej kontekst konstytucyjny, brak jest podstaw do uznania, że ogólne zwolnienie z opłat, przysługujące pracodawcy prowadzącemu zakład pracy chronionej, przewidziane w art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji, nie obejmuje opłat abonamentowych określonych w art. 2 ust. 1 ustawy o opłatach abonamentowych. Jednoznacznie zgodny z tą tezą jest także rezultat wykładni funkcjonalnej (...)".

NSA dokonując rekonstrukcji normatywnej treści art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych uznał, że nie istnieją w tym zakresie istotne wątpliwości prawne. Rezultat wykładni jest bowiem wystarczający do ustalenia stanu prawnego, w którym art. 31 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych znajduje bezpośrednie zastosowanie do opłat, określonych w art. 2 ust. 1 ustawy o opłatach abonamentowych.

NSA zauważył, że pomimo licznych nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, obejmujących także jej art. 31, określona w tym przepisie instytucja zwolnienia z opłat – "opłat, z wyjątkiem opłaty skarbowej" – została ukształtowana jeszcze w roku 2002 (art. 13 pkt 1 lit. a ustawy z 12 września 2002 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw; Dz.U. nr 169, poz. 1387).

Wychodząc z tego założenia NSA wskazał, że: "niezależnie od niejasności w zakresie normatywnej klasyfikacji opłat publicznoprawnych oraz złożoności ich konstrukcji, za opłaty publiczne uznać należy wszystkie daniny publiczne, które stanowią opłaty za usługi publiczne i opłaty za czynności administracyjne. Żadna z tych dwóch kategorii opłat nie została – co do zasady – wyłączona z ogólnego zwolnienia określonego w art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji. Ustawowo określoną regułą jest więc zwolnienie pracodawców prowadzących zakłady pracy chronionej od wszystkich opłat publicznoprawnych, a to oznacza, że wyjątki od rej reguły muszą być określone wprost w przepisach szczególnych. Takie działania, powodujące wprowadzenie wyjątków od ogólnego zwolnienia zawartego w ustawie o rehabilitacji, były kilkukrotnie podejmowane przez ustawodawcę, przy czym każdorazowo ograniczenie zakresu zwolnienia z opłat wynikało z treści zmienianej normy prawnej, poprzez precyzyjne wskazanie zakresu zmian w przepisach nowelizujących (zob. np. art. 1 pkt 8 ustawy z 19 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie; Dz.U. nr 228, poz. 2262)".

NSA podkreślił ponadto, że "wskazana wyżej zmiana (dokonana ustawą z 19 grudnia 2003 r.) wprowadziła najdalej idące ograniczenia przedmiotowe, poprzez wyłączenie z ogólnego zwolnienia opłat o charakterze sankcyjnym, mających – jak to ujęto w uzasadnieniu do projektu ustawy – "stanowić dla pracodawcy dolegliwość związaną ze zwłoką w terminowym wykonaniu obowiązków wynikających z przepisów prawa" (zob. uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie)".

Zdaniem NSA, "omówiona wyżej technika legislacyjna (wyraźne wskazanie dokonywanych zmian przepisu zmienianego; zmiany zamieszczone w odrębnym przepisie zmieniającym) była stosowana również w przypadku innych zmian, w tym wprowadzania ograniczeń w zakresie zwolnień i ulg podatkowych. Świadczy to o konsekwencji ustawodawcy w sposobie kształtowania zasad udzielania pomocy publicznej podmiotom prowadzącym zakłady pracy chronionej, w tym wprowadzania zmian ograniczających taką pomoc – także z uwagi na konieczność ochronny innych wartości konstytucyjnych – poprzez nowelizację przepisów ustawy o rehabilitacji".

Powyższą wykładnię art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji dokonaną przez NSA podzielił również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (wyrok z dnia 19.08.2021 r., sygn. akt VI SA/Wa 1414/21).

Z uwagi na to, że pomimo korzystnego dla zpchr orzecznictwa Poczta Polska odmawiała pracodawcom posiadającym status zakładu pracy chronionej i spełniającym warunek z art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o rehabilitacji (…) prawa do korzystania ze zwolnienia z opłat abonamentowych, Organizacja OBPON.org zwróciła się z prośbą o odniesienia się do przedmiotowej sprawy do Ministra Aktywów Państwowych, który przekierował sprawę do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

MKiDzN nie miało natomiast wątpliwości co do tego że zwolnienie z opłat przewidziane w ustawie o rehabilitacji (…) obejmuje również opłaty abonamentowe określone w ustawie o opłatach abonamentowych – pismo z dnia 18 października 2023 r., znak: DMSK-WPM.051.12.2023.KM

Zobacz pełną treść >>>

Opracowała: Małgorzata Tylewicz-Piwnik, Wiceprezes OBPON.org

Interwencja OBPON.org: Poczta Polska odmawia ZPCHr zwolnienia z opłat abonamentowych >>>

Więcej na temat zwolnień przysługujących ZPCHr dowiecie się Państwo na szkoleniu:

26 października 2023 roku, pt: Prawidłowe gospodarowanie środkami ZFRON ze szczególnym uwzględnieniem IPR oraz zasadami kontroli