Zatrudnianie osób niepełnosprawnych – Państwowa Inspekcja Pracy wyjaśniania

Jaki jest czas pracy osoby niepełnosprawnej?

Wymiar czasu pracy osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności zostały uregulowane w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2021 r., poz. 573) dalej zwana – u.r.z.s
Zgodnie z art. 15 ust. 1 czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo.
Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Dodatkowo ustawodawca wprowadza zakaz zatrudniania osób z niepełnosprawnością (bez względu na stopień niepełnosprawności) w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.

Wskazane powyżej normy czasu pracy oraz zakazy co do zasady mają charakter sztywny i nawet zgodną wolą obu stron stosunku pracy nie mogą być przedłużane czy uchylane.
Ustawodawca przewidział jednak dwa wyjątki od powyższych zakazów (tj. dotyczących obniżonych norm czasu pracy oraz zakazu pracy w porze nocnej i godzinach nadliczbowych). Na mocy z art. 16 u.r.z.s unormowań odnośnie skrócenia czasu pracy osoby niepełnosprawnej nie stosuje się do:

1. osób zatrudnionych przy pilnowaniu (tj. wykonujących czynności bezpośrednio związane z pilnowaniem lub monitorowaniem mienia),
2. gdy na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi zgodę.

Podsumowując, jeżeli pracownik niepełnosprawny posiada określoną powyżej zgodę lekarza na niestosowanie wobec niego szczególnych regulacji dotyczących czasu pracy osób niepełnosprawnych pracodawca może polecać mu pracę według kodeksowych norm czasu, tj. w wymiarze 8 godzin na dobę w przeciętnie 40 godzinnym pięciodniowym tygodniu pracy. Podobnie w sytuacji, gdy osoba niepełnosprawna, zatrudniona przy pilnowaniu - przez wyłączenie zastosowania art. 15 u.r.z.s pozostaje objęta zwykłą regulacją kodeksu pracy odnośnie czasu pracy, bez konieczności uzyskania zgody lekarza. Można zatem stosować do nich ogólne zasady dotyczące czasu pracy, tak jak w przypadku pracowników pełnosprawnych.

Czy zastosowanie obniżonej normy czasu pracy przy pracowniku legitymującym się orzeczeniem o umiarkowanym bądź znacznym stopniem niepełnosprawności może tym samym spowodować obniżenie wysokości wynagrodzenia?

Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 573), stosowanie obniżonych norm czasu pracy nie może powodować obniżenia wysokości wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego wypłacanego w stałej stawce miesięcznej. Godzinowe stawki wynagrodzenia miesięcznego przy przejściu na obniżone normy czasu pracy, powinny ulec podwyższeniu w stosunku w jakim pozostaje dotychczasowy wymiar czasu pracy do tych norm.

W związku z powyższym, pracodawca nie może obniżyć wynagrodzenia w przypadku, gdy pracownik legitymujący się orzeczeniem o umiarkowanym bądź znacznym stopniu niepełnosprawności pracuje w niższym ustawowym wymiarze czasu pracy. W związku z tym należy przyjąć, że wynagrodzenie ustalone w stawce miesięcznej odnosi się również do pracy w wymiarze 8 godzin.

W jakiej kolejności pracownik niepełnosprawny powinien wykorzystać dodatkowy urlop wypoczynkowy?

Zgodnie z art. 19 usta