Wykazywanie efektu zachęty przez pracodawców pozostających w relacji powiązania

ODPOWIEDŹ:

Pracodawca wnioskujący o pomoc publiczną w postaci dofinansowania do wynagrodzenia pracownika z niepełnosprawnością musi wykazać efekt zachęty w związku z zatrudnieniem danego pracownika.

Sposoby wykazania efektu zachęty

Wykazanie efektu zachęty może nastąpić:

• metodą ilościową – w oparciu art. 26b ust. 4 i 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j.: Dz. U. z 2021 r., poz. 573, ze zm.) – dalej: u.r.o.n., przez wykazanie wzrostu netto stanu zatrudnienia ogółem w miesiącu podjęcia zatrudnienia przez danego pracownika, na którego pracodawca chce otrzymać dofinansowanie, w odniesieniu do przeciętnego zatrudnienia ogółem w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc podjęcia zatrudnienia przez tego pracownika;

• metodą jakościową – w drodze wykazania, że pracownik podjął pracę na stanowisku pracy uprzednio zwolnionym przez innego pracownika z niepełnosprawnością, w warunkach określonych w art. 26b ust. 4 pkt 1-6 i ust. 5 u.r.o.n.

Inaczej mówiąc, pracodawca wykazuje efekt zachęty, jeżeli zatrudnienie pracownika z niepełnosprawnością przyczynia się w miesiącu rozpoczęcia pracy przez tego pracownika do wzrostu zatrudnienia ogółem w stosunku do średniego stanu zatrudnienia z 12 miesięcy poprzedzających wspomniany miesiąc (metoda ilościowa).

Ustawodawca przewidział jednak wyjątek, gdyż pracodawca może spełnić efekt zachęty, nawet pomimo braku wzrostu zatrudnienia. Będzie to miało miejsce wtedy, gdy zatrudni niepełnosprawnego pracownika na wakat zwolniony w następstwie rozwiązania umowy o pracę z innym pracownikiem (metoda jakościowa):

• z przyczyn określonych w art. 52 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j.: Dz. U. z 2022 r., poz. 1510, ze zm.),
• za wypowiedzeniem złożonym przez pracownika,
• na mocy porozumienia stron,
• z powodu przejścia pracownika na rentę z tytułu niezdolności do pracy,
• z upływem czasu, na który została zawarta,
• z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.

Aczkolwiek efekt zachęty metodą jakościową będzie urzeczywistniony również w sytuacji, kiedy miejsce pracy pracownika z niepełnosprawnością powstało:

• na skutek wygaśnięcia umowy o pracę,
• na skutek zmniejszenia wymiaru czasu pracy pracownika – na jego wniosek.

Pracodawca ustala efekt zachęty jednorazowo na moment podjęcia pracy przez niepełnosprawnego pracownika. Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych wskazuje przy tym, że efekt zachęty istnieje, gdy:

• w momencie zatrudniania osoby z niepełnosprawnością, pracownik ten legitymuje się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności, czyli pracodawca ma świadomość, że zatrudnia niepełnosprawnego pracownika
• w miesiącu, w którym zatrudniono pracownika z niepełnosprawnością, pracodawca wykazał efekt zachęty metodą ilościową bądź metodą jakościową;
• dofinansowanie jest pomocą konieczną, a więc bez możliwości uzyskania dofinansowania do pensji niepełnosprawnego pracownika pracodawca nie zatrudniłby tego pracownika, i ze względu na to wniosek o dofinansowanie pracodawca złożył w pierwszym możliwym terminie po spełnieniu wszystkich warunków niezbędnych do otrzymania dofinansowania do wynagrodzenia pracownika z niepełnosprawnością, wyznaczonych przepisami prawa.

Jak wynika z art. 26 k.p., stosunek pracy nawiązuje się w terminie określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy, a gdy go nie określono, w dniu zawarcia umowy. W związku z tym datą wyznaczającą nawiązanie stosunku pracy może być data rozpoczęcia pracy, jeżeli taką podano w umowie o pracę albo data zawarcia umowy, gdy strony w umowie nie wskazały daty rozpoczęcia pracy bądź data ta pokrywa się z dniem zawarcia umowy o pracę.

Efekt zachęty ustaje:

• w razie utraty ciągłości zatrudnienia (nawet w przypadku