Co grozi pracodawcy w razie nieudzielenia pracownikowi zaległego urlopu do 30 września?

Wśród najczęstszych wykroczeń przeciwko prawom pracownika należy wymienić nieudzielenie pracownikowi przysługującego mu urlopu wypoczynkowego bądź bezpodstawne jego obniżenie. Każdego roku przed 30 września, pracodawcy dokonują analizy stanu wykorzystania urlopów wypoczynkowych, w celu zbadania czy nie występują żadne zaległości urlopowe. Dzień 30 września jest bowiem terminem końcowym, w którym pracodawca może udzielić urlopu za poprzednie lata bez naruszenia obowiązków pracodawcy wynikających z przepisów prawa pracy.

Trzeba jednakże podkreślić, że naruszenie terminu udzielenia urlopu zaległego i udzielenie go w terminie późniejszym to nie to samo, co nieudzielenie urlopu zaległego w ogóle, albo obniżenie należnego wymiaru urlopu wypoczynkowego. Złośliwe lub uporczywe nieudzielanie urlopu zaległego w terminie może być jednak podstawą sformułowania zarzutu popełnienia przestępstwa.

Jak wynika z art. art. 152 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j.: Dz. U. z 2020 r., poz. 1320, ze zm.) – dalej: k.p., pracownikowi z niepełnosprawnością przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego.

Stosownie do art. 154 § 1 k.p., wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od stażu pracy i wynosi:

• 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
• 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

W myśl art. 161 k.p. pracodawca jest zobligowany do udzielenia pracownikowi z niepełnosprawnością urlopu wypoczynkowego w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo, przy czym urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Jeśli pracodawca nie sporządza planu urlopu np. w przypadku, gdy u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa albo gdy zakładowa organizacja związkowa wyraziła na to zgodę – wówczas pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem. Aczkolwiek, ustalając termin wykorzystania urlopu w tym trybie pracodawca, w sposób analogiczny do ustalania planu urlopu, powinien uwzględnić wniosek pracownika i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Co istotne, zgodnie z art. 168 k.p., urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym w planie urlopów lub po porozumieniu z pracownikiem należy pracownikowi udzielić najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego.

Jak zaznaczył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 stycznia 2005 r. (sygn. akt I PK 124/05) pracodawca