Sposoby udokumentowania schorzeń szczególnych

W jaki sposób potwierdzić niepełnosprawność?

Schorzenia szczególne stanowią pewne rodzaje niepełnosprawności, które utrudniają osobom nimi dotkniętym wykonywanie obowiązków pracowniczych. W związku z występowaniem tego rodzaju schorzeń u zatrudnionego pracownika z niepełnosprawnością pracodawca może obniżyć wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych dla potrzeb zwolnienia z wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRO).

Stosownie do przepisu art. 2 pkt 10 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j.: Dz. U. z 2021 r., poz. 573, ze zm.) – dalej: u.r.o.n. przez niepełnosprawność należy rozumieć trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy.

Stan niepełnosprawności oraz status osoby niepełnosprawnej wymagają udokumentowania. Zgodnie z art. 1 u.r.o.n. osobami niepełnosprawnymi są bowiem osoby legitymujące się:

• orzeczeniem o jednym z trzech stopni niepełnosprawności (lekkim, umiarkowanym lub znacznym) wydanym przez powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności;
• orzeczeniem o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy wydanym na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.: Dz. U. Z 2022 r., poz. 504, ze zm.);
• orzeczeniem o niepełnosprawności wydanym przed ukończeniem 16. roku życia.

Jak wskazują z kolei art. 3 i 4 u.r.o.n., na potrzeby orzekania o niepełnosprawności ustala się trzy stopnie niepełnosprawności:

• znaczny – do którego zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy wyłącznie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu realizacji ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji;
• umiarkowany – do którego zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy tylko w warunkach pracy chronionej bądź wymagającą czasowej lub częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych;
• lekki – do którego zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, przyczyniającej się w sposób istotny do obniżenia zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

Mając na uwadze powyższe, niepełnosprawność pracownika może być potwierdzona przez orzeczenie o niepełnosprawności wydane przed ukończeniem 16 roku życia (art. 4a u.r.o.n.) lub o stopniu niepełnosprawności (art. 3 u.r.o.n.), a także orzeczenie o ustaleniu stopnia niepełnosprawności dla celów korzystania z ulg i uprawnień (art. 5a u.r.o.n.). Co istotne, niepełnosprawność może być udokumentowana za pomocą orzeczeń traktowanych na równi z orzeczeniami o zaliczeniu do jednego ze stopni niepełnosprawności (art. 5 I 62 u.r.o.n.). Oprócz tego, niepełnosprawność w rozumieni