Zakwestionowanie przez DIAS wydatkowania środków z ZFRON

We wniosku udokumentowano wydatek z ZFRON poniesiony w związku z uregulowaniem części kwoty za zakup kompletnego stanowiska pracy. Pracodawca potwierdził, że wydatek z rachunku ZFRON został dokonany na podstawie § 2 ust. 1 pkt 1 lit. a) rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2007 r. w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1023 - dalej: rozporządzenie), zgodnie z którym środki funduszu rehabilitacji przeznacza się na wyposażenie stanowiska pracy oraz przystosowanie jego otoczenia do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, w szczególności na zakup, modernizację, remont maszyn i urządzeń.

Przedsiębiorstwo wniosło skargę na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej (dalej: DIAS) w przedmiocie wydania zaświadczenia stwierdzającego, że wydatek ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON) stanowi pomoc de minimis.
Chodzi o zakup kompletnego stanowiska pracy dla osoby z niepełnosprawnością. Zakup został sfinansowany ze środków ZFRON na podstawie § 2 ust. 1 pkt 1 lit. a) rozporządzenia, a nie na podstawie § 2 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia, to jest na indywidualne programy rehabilitacji, mające na celu zmniejszenie ograniczeń zawodowych, w ramach których są finansowane koszty.

W zamyśle pracodawcy zakup ten docelowo miał być wyposażeniem stanowiska pracy osoby z niepełnosprawnością, mającej orzeczenie o trzeciej grupy niepełnosprawności. Wydatek został dokonany w oparciu o przepis § 2 ust. 1 pkt 1 lit. a) rozporządzenia o zfron. Pracownik, mający pracować na tym stanowisku, nie jest objęty indywidualnym programem rehabilitacji, o którym mowa w § 6 rozporządzenia, gdyż nie należy do kategorii pracowników określonych w § 6 ust. 2 rozporządzenia.

Pracodawca twierdzi, że zasadniczym celem wydatku było wyposażenie miejsca pracy, na którym będzie pracować osoba z niepełnosprawnością. Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 426, ze zm. -dalej: u.r.z.o.n.) dla realizacji rehabilitacji zawodowej niezbędny jest m.in. dobór odpowiedniego miejsca pracy i jego wyposażenie. Podkreślono, że w orzecznictwie sądów administracyjnych panuje pogląd, że sam fakt zatrudnienia osoby niepełnosprawnej uzasadnia dokonywanie w oparciu o § 2 ust. 1 pkt 1) lit. a) rozporządzenia inwestycji związanych z zakupem maszyn, urządzeń, które nie muszą mieć ścisłego związku z niepełnosprawnością osoby i w takiej sytuacji nie chodzi wyłącznie o sprzęt specjalistyczny (dostosowany do schorzeń osoby z niepełnosprawnością, ale o zakup wyposażenia, które ma stworzyć miejsce pracy dla niej.

Naczelny Urząd Skarbowy nie wydał zaświadczenia stwierdzającego, że wydatek ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON) stanowi pomoc de minimis, na co przedsiębiorstwo złożyło zażalenie. NUS uważał, że zakupowi nie towarzyszyło równoczesne przystosowanie otoczenia stanowiska pracy dla potrzeb osoby niepełnosprawnej. Z kolei spółka argumentuje, że dokonanie wydatku na wyposażenie stanowiska pracy nie jest uzależnione od jednoczesnego dokonania wydatku na przystosowanie otoczenia stanowiska pracy do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Wystarczy bowiem samo poniesienie wydatku ze środków ZFRON na wyposażenie stanowiska pracy, na którym będzie zatrudniona osoba z niepełnosprawnością.
W ocenie pracodawcy NUS naruszył art. 122, 187 § 1 i art. 191 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900, ze zm. - dalej: o.p.) poprzez abstrakcyjną i wybiórczą weryfikację wyjaśnień spółki dotyczącą związku pomiędzy dokonanym zakupem, a eliminacją ograniczeń zawodowych pracownika z niepełnosprawnością oraz faktem, że służył jego rehabilitacji zawodowej.

ZPCh stwierdziła, że NUS błędnie interpretuje przepisy twierdząc, że wydatkowanie środków z ZFRON na zakup wyposażenia stanowiska pracy osoby z niepełnosprawnością jest uzasadnione tylko wówczas, gdy zakupione urządzenia są w specjalistyczny sposób dostosowane do potrzeb jego niepełnosprawności. Wyjaśniono, że stanowisko pracy osoby z niepełnosprawnością nie musi być wyposażone w ponadstandardowy sprzęt specjalistyczny, aby służyć rehabilitacji zawodowej, wystarczy jedynie, aby było możliwe do obsługi w sposób bezpieczny i nieuciążliwy.

Najistotniejszym skutkiem inwestycji w postaci zakupu przedmiotowej maszyny jest bezpośrednio odmienna sytuacja osób niepełnosprawnych. Nabywane usługi zewnętrzne byłyby bowiem wykonywane w całości przez osoby pełnosprawne, natomiast posiadając urządzenie spółka może na jego bazie utworzyć kolejne stanowisko pracy dla osoby z niepełnosprawnością. Główny cel dokonania zakupu nie leży w zakresie kwestii ekonomicznych czy funkcjonalnych, lecz w zakresie realizacji podstawowych zadań zakładu pracy chronionej, tj. tworzenie jak najszerszej i jak najbardziej zróżnicowanej bazy miejsc pracy dla pracowników z niepełnosprawnościami.

Zdaniem spółki dostatecznym jest, aby zakupione urządzenia w celu wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej były odpowiednio dostosowane do potrzeb tej osoby w tym sensie, że osoba ta pomimo ograniczeń wynikających z jej niepełnosprawności może je w sposób bezproblemowy i bezpieczny obsługiwać.

W opisywanej sprawie NUS ma inny pogląd na stan rzeczy niż prowadzący ZPCH. NUS jest zdania, iż wydatki z ZFRON, dokonane na podstawie § 2 ust. 1 pkt 1 lit. a) rozporządzenia winny mieć ścisły związek z rodzajem niepełnoprawności pracowników oraz powinny mieć na celu ograniczenie lub eliminacje skutków tej niepełnoprawności.

W uzasadnieniu NUS stwierdził, że nie jest prawidłowy wniosek spółki, iż warunkiem do uznania wydatku za spełniający sporne wymogi jest sam fakt wyposażenia stanowiska pracy osoby z niepełnosprawnością. Celem rozporządzenia jest realizacja przepisów ustawy, a zatem przepisy rozporządzenia mszą być interpretowane w zgo