Kiedy osoba z niepełnosprawnością prowadząca działalność gospodarczą może skorzystać z umorzenia nienależnie pobranych należności ze środków PFRON?

Adekwatnie do art. 49f ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j.: Dz. U. z 2021 r., poz. 573, ze zm.) – dalej: u.r.o.n., na wniosek dłużnika bądź strony umowy, której przedmiot obejmuje wydatkowanie środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), organy tudzież podmioty powołane do zawierania takich umów są uprawnione do częściowego lub całkowitego umorzenia należności pieniężnych mających charakter cywilnoprawny, przy czym umorzenie następuje w drodze decyzji. Jednakże, gdy chodzi o umarzanie należności wynikających z umów dotyczących dokonywania wydatków ze środków PFRON, do których zawierania został powołany PFRON decyzję w sprawie umorzenia, wydaje Prezes PFRON (art. 49f ust. 2 u.r.o.n.). Powyższe uregulowania mają zastosowanie do należności pieniężnych dotyczących zwrotu środków przyznanych osobie niepełnosprawnej wykonującej działalność gospodarczą lub niepełnosprawnemu rolnikowi lub rolnikowi zobowiązanemu do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika.

Natomiast, gdy dłużnik wnioskuje o umorzenie należności wynikających z umowy, której przedmiot obejmuje wydatkowanie środków PFRON, do których zawierania został powołany dyrektor powiatowego urzędu pracy, lub kierownik jednostki organizacyjnej powiatu, decyzję w sprawie umorzenia wydaje starosta (art. 49f ust. 3 u.r.o.n.). Zgodnie z przepisem art. 49f ust. 1 u.r.o.n., umorzenie należności pieniężnych musi być uzasadnione:
• ważnym interesem dłużnika,
• interesem publicznym,
• względami gospodarczymi lub społecznymi, lub
• innymi przyczynami zasługującymi na uwzględnienie, przede wszystkim w razie całkowitej nieściągalności.

Czym jest całkowita nieściągalność?

Artykuł 49 ust. 5a u.r.o.n. stanowi, że zaległości z tytułu wpłat, a także odsetki za zwłokę lub opłata prolongacyjna mogą podlegać umorzeniu w całości lub w części, na podstawie decyzji Prezesa PFRON, jedynie w sytuacji ich całkowitej nieściągalności. Całkowita nieściągalność, w rozumieniu art. 49 u.r.o.n., zachodzi w przypadkach określonych w art. 67d ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j.: Dz. U. z 2021 r., poz. 1540, ze zm.).

W myśl art. 67d § 1 Ordynacji podatkowej organ podatkowy może z urzędu umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, jak również odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną, o ile:
1. zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne;
2. kwota zaległości podatkowej nie jest wyższa niż pięciokrotna wartość kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym;
3. kwota zaległości podatkowej nie została zaspokojona w zakończonym lub umorzonym postępowaniu likwidacyjnym albo upadłościowym, bądź też sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości;
4. podatnik zmarł, bez pozostawienia jakiegokolwiek majątku lub pozostawił ruchomości niepodlegające egzekucji na podstawie odrębnych przepisów, bądź też pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty 5.000 zł, a przy tym nie ma spadkobierców innych aniżeli Skarb