: Jak zatrudnić obywatela Ukrainy - najważniejsze informacje

W Polsce, możliwe jest zatrudnienie obywatela Ukrainy, który przebywa legalnie na terenie naszego kraju i ma ważny tytuł pobytowy albo przybył legalnie na terytorium Polski w okresie od 24 lutego 2022 roku bezpośrednio z terenu Ukrainy i deklaruje zamiar pozostania w Polsce. Podstawą prawną zatrudnienia, może być zarówno umowa o pracę jak i umowa zlecenia.

Zgodnie z Ustawą z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa - przez określenie obywatel Ukrainy - rozumie się także małżonka obywatela Ukrainy, który nie ma obywatelstwa ukraińskiego, o ile przybył na terytorium Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa.

Małżonek obywatela Ukrainy, który nie ma obywatelstwa ukraińskiego, o ile przybył na terytorium Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, przebywa legalnie w Polsce i w związku z tym przysługuje mu prawo do legalnego zatrudnienia na podstawie zgłoszenia złożonego przez pracodawcę.

Ważny tytuł pobytowy

Tytuł pobytowy to dokument, która uprawnia do pobytu na terytorium Polski lub innego kraju Unii Europejskiej. Może to być, między innymi:

• zezwolenie na pobyt stały
• zezwolenie na pobyt czasowy
• paszport w przypadku wjazdu i pobytu na terytorium Polski w ruchu bezwizowym
• zaświadczenie o korzystaniu z ochrony czasowej wydane przez Urząd do Spraw Cudzoziemców.

Obywatele Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy w okresie od 24 lutego 2022 roku, korzystają z ochrony czasowej. Ich pobyt jest legalny przez 18 miesięcy – licząc od 24 lutego 2022 roku (niezależnie od daty rzeczywistego przekroczenia granicy) – czyli do 23 sierpnia 2023 roku. Termin, do którego od 24 lutego 2022 roku obywatelom Ukrainy przysługuje prawo wjazdu do Polski na szczególnych zasadach, zostanie określony w odrębnych przepisach.

Potwierdzenie legalności wjazdu do Polski

Osoby z Ukrainy, które przybyły do Polski w okresie od 24 lutego 2022 roku i chcą legalnie przebywać w Polsce, powinny mieć stempel w paszporcie lub innym dokumencie podróży, umieszczony przez polską Straż Graniczną. Stempel potwierdza legalne przekroczenie granicy wraz ze wskazaniem daty.

Obywatel Ukrainy, który przybył do Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa lub obywatel Ukrainy posiadającym Kartę Polaka, który przybył na terytorium Polski w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy, któego wjazd nie został zarejestrowany przez komendanta placówki Straży Granicznej podczas kontroli granicznej, powinien złóżyć wniosek o nadanie numeru PESEL - nie później niż 60 dni od dnia wjazdu do Polski.

>> O tym, jak obywatel Ukrainy może uzyskać PESEL - pisaliśmy tutaj - Opracowanie OBPON: PESEL dla obywatela Ukrainy

Na tej podstawie pobyt obywatela Ukrainy w Polsce - zostanie zarejestrowany i będzie legalny.

Zatrudnienie na podstawie stempla

Nowe zasady zatrudniania obywateli Ukrainy dotyczą również osób, które jeszcze nie mają tytułu pobytowego, ale przed 24 lutego 2022 roku rozpoczęły procedurę uzyskania takiego tytułu.

Ich pobyt na terytorium Polski jest legalny od dnia złożenia wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasow, o przedłużenie wizy Schengen lub wizy krajowej lub o udzielenie zezwolenia na pobyt stały i zgody na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej - do dnia, w którym decyzja w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy stanie się ostateczna.

W takim wypadku wojewoda umieszcza w dokumencie podróży obywatela Ukrainy odcisk stempla potwierdzającego złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, wniosku o przedłużenie wizy Schengen lub wizy krajowej albo wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt stały lub pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej.

Odcisk ten - jest także tytułem pobytowym.

Przedłużanie ważności tytułów pobytowych

Jeżeli ostatni dzień legalnego pobytu obywatela Ukrainy w Polsce na podstawie wizy krajowej lub zezwolenia na pobyt czasowy przypada w okresie od 24 lutego 2022 roku, okres ważności tych tytułów pobytowych ulega przedłużeniu do 31 grudnia 2022 roku.

W sytuacji, gdy ostatni dzień legalnego pobytu obywatela Ukrainy w Polsce na podstawie wizy Schengen wydanej przez organ polski na podstawie wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen, na podstawie dokumentu pobytowego, o którym mowa w artykule 1 ust. 2 lit. a Rozporządzenia Rady (WE) nr 1030/2002 wydanego przez inne państwo obszaru Schengen, albo innego dokumentu pobytowego wydanego przez organ tego państwa, uprawniającego do podróży po terytorium innych państw obszaru Schengen lub w ramach ruchu bezwizowego - przypada w okresie od 24 lutego 2022 roku, a pobyt ten rozpoczął się przed tym dniem - jego pobyt uznaje się za legalny przez okres 18 miesięcy.

Dokument pobytowy, o którym mowa w artykule 1 ust. 2 lit. a Rozporządzenia Rady (WE) nr 1030/2002 oznacza upoważnienie wydane przez władze danego państwa członkowskiego Unii Europejskiej zezwalające obywatelowi państwa trzeciego na legalny pobyt na danym terytorium, z wyjątkiem:

• wiz
• zezwoleń wydanych do czasu rozpatrzenia wniosku o dokument pobytowy lub wniosku o azyl
• upoważnień na okres pobytu nieprzekraczający 6 miesięcy, wydanych przez państwa członkowskie niestosujące przepisów art. 21 Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 roku.

Jeżeli ostatni dzień okresu ważności:

• kart pobytu
• polskich dokumentów tożsamości obywatela Ukrainy
• dokumentów „zgoda na pobyt tolerowany”

– wydanych obywatelom Ukrainy – przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 roku, ulega on przedłużeniu o 18 miesięcy.

Jak legalnie zatrudnić obywatela Ukrainy

Warunkiem legalnego zatrudnienia obywatela Ukrainy lub małżonka obywatela Ukrainy - jest jego legalny pobyt na terytorium Polski.

Wystarczy, że w ciągu 14 dni od daty podjęcia pracy, powiadomi się właściwy powiatowy urząd pracy – właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania pracodawcy. Należy to zrobić elektronicznie na portalu praca.gov.pl.

Ta procedura dotyczy zarówno obywateli Ukrainy, którzy wjechali do Polski 24 lutego 2022 roku lub później, jak i osób, które przebywają legalnie w Polsce na innej podstawie (na przykład zezwolenia na pobyt czasowy).

Istotnym jest fakt, że Pracownik z Ukrainy zatrudniony na podstawie zgłoszenia do powiatowego urzędu pracy może swobodnie zmienić pracodawcę. W okresie 18 miesięcy (licząc od 24 lutego 2022 roku) może pracować na podstawie ogólnego dostępu do rynku pracy dla obywateli Ukrainy.

Zgłoszenie do urzędu pracy

W zgłoszeniu podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy do powiatowego urzędu pracy nalezy podać:

• informacje dotyczące podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi
• dane osobowe cudzoziemca
• informacje dotyczące wykonywanej pracy.

Informacje dotyczące podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi:

• nazwa albo imię (imiona) i nazwisko
• adres siedziby albo miejsca zamieszkania
• numer telefonu lub adres poczty elektronicznej o charakterze służbowym
• numery identyfikacyjne NIP i REGON (w przypadku podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą) albo numer PESEL (w przypadku osoby fizycznej)
• numer wpisu do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia – w przypadku podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi, prowadzącego agencję zatrudnienia świadczącą usługi pracy tymczasowej
• symbol PKD i opis wykonywanej działalności związanej z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę.

Dane osobowe cudzoziemca:

• imię (imiona) i nazwisko
• data urodzenia
• płeć
• obywatelstwo
• rodzaj, numer i seria dokumentu podróży lub innego dokumentu stwierdzającego lub pozwalającego ustalić tożsamość i państwo, w którym wydano ten dokument
• numer PESEL – o ile został nadany.

Informacje dotyczące wykonywanej pracy:

• rodzaj umowy pomiędzy podmiotem powierzającym wykonywanie pracy a obywatelem Ukrainy
• stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy
• miejsce wykonywanej pracy.

Jeżeli pracodawca już wcześniej zatrudniał lub zatrudnia obywatela Ukrainy, to nie musi w żaden sposób potwierdzać legalności jego pracy. Jeśli ten pracownik będzie chciał zmienić pracodawcę, nie potrzebuje ani zezwolenia na pracę ani oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi.

Obowiązki pracodawcy

Przy zatrudnianiu obywatela Ukrainy, pracodawcę obowiązują te same powszechnie obowiązujące przepisy i regulacje prawne związane z zatrudnianiem, czyli:

• wynagrodzenie wypłacane cudzoziemcowi nie może być niższe niż płaca minimalna lub minimalna stawka godzinowa
• należy zawrzeć z obywatelem Ukrainy umowę pisemną, która uwzględnia warunki zawarte w oświadczeniu
• umowa z cudzoziemcem, musi zostać przetłumaczona na język dla niego zrozumiały
• zgłoszenie pracownika do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w ciągu 7 dni od dnia podjęcia przez niego pracy.

Na podstawie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych ZUS, pracownik będzie miał min. prawo do świadczeń w razie choroby bądź wypadku przy pracy, świadczeń z tytułu macierzyństwa, bezpłatnego korzystania ze służby zdrowia (nie dotyczy umów o dzieło).

WAŻNE:

Pracodawca, który zatrudnia obywatela Ukrainy, legitymującego się odpowiednimi, wymaganymi przez prawo dokumentami związanymi z zatrudnieniem oraz posiadającego orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane w Polsce - po spełnieniu odpowiednich przesłanek - może pobierać dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika z PFRON, na takich samych zasadach, jak w przypadku pracownika z niepełnosprawnością, będącego polskim obywatelem.

opracowanie:
Redaktor OBPON