: PESEL dla obywatela Ukrainy

Stosowne uprawnienia

Obywatelom Ukrainy, którzy przybyli do Polski w następstwie działań wojennych, prowadzonych na terenie ich kraju, zostało przyznane prawo do legalnego pobytu przez okres 18 miesięcy. Przekroczenie granicy musiało jednak nastąpić najwcześniej 24.02.2022 r.

Zgodnie z art. 26 ust. 1 Ustawy z dnia 12 marca 2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa:

„Obywatelowi Ukrainy przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1, przysługuje prawo do:

1) świadczeń rodzinnych, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych,

2) świadczenia wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2019 r. poz. 2407 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981 i 2270), jeżeli zamieszkuje z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

3) świadczenia dobry start, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 187a ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2022 r. poz. 447), jeżeli zamieszkuje z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

4) rodzinnego kapitału opiekuńczego, o którym mowa w ustawie z dnia 17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym (Dz. U. poz. 2270), jeżeli zamieszkuje z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

5) dofinansowania obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, o którym mowa w art. 64c ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2021 r. poz. 75, 952, 1901 i 2270), jeżeli zamieszkuje z dzieckiem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – odpowiednio na zasadach i w trybie określonych w tych przepisach, z wyłączeniem warunku posiadania karty pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”.

Specjalny tryb

W celu usprawnienia procedur nadawania numeru PESEL w ustawie został przewidziany specjalny, odformalizowany tryb. Procedura przyznania PESELu rozpoczyna się na wniosek, składany przez zainteresowanego w dowolnym urzędzie wykonawczym gminy. Wniosek zawiera katalog podstawowych danych. Nie ma obowiązku wykazania podstawy prawnej uzyskania numeru. Do wniosku należy dołączyć fotografię, której wykonanie może zapewnić odpowiedni organ gminy. Pobierane są także odciski palców - chyba, że chodzi o osobę, która nie ukończyła 12. roku życia lub o osobę, od której chwilowo fizycznie nie jest możliwe pobranie odcisków któregokolwiek z palców.

Numer PESEL jest nadawany po ustaleniu tożsamości wnioskującego. Takie potwierdzenie może nastąpić na podstawie np. prawa jazdy, paszportu, dowodu osobistego lub Karty Polaka. W przypadku dzieci – można okazać akt urodzenia. W wyjątkowych sytuacjach, szczególnych przypadkach - nadanie numeru PESEL obywatelowi Ukrainy może opierać się także jedynie na oświadczeniu składającego wniosek.

Wraz z nadaniem numeru PESEL Ukraińcy będą mogli uzyskać także profil zaufany. Ułatwi on ubieganie się o poszczególne świadczenia.

W ustawie zapisano, że numer PESEL nadaje się obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium RP uznano za legalny, na podstawie wniosku złożonego w dowolnym organie wykonawczym gminy w Polsce.

Obywatel Ukrainy składa wniosek osobiście w siedzibie organu gminy. W imieniu osoby nieposiadającej zdolności do czynności prawnych lub posiadającej ograniczoną zdolność do czynności prawnych ubiegającej się o nadanie numeru PESEL wniosek składa jedno z rodziców, opiekun, kurator lub opiekun tymczasowy.

Wniosek powinien zawierać m.in. imię i nazwisko, unikalny numer ewidencyjny nadany przez organ ukraiński, obywatelstwo, datę wjazdu na terytorium RP oraz adnotację o pobraniu odcisków palców. Powinien zawierać także oświadczenie o przybyciu na terytorium RP bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa lub oświadczenie o byciu małżonkiem obywatela Ukrainy, który przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy.

Istotne zapisy

Na mocy specustawy, Uchodźcom z Ukrainy będzie przysługiwać także pomoc finansowa. Zgodnie z zapisami ustawy - dostaną oni jednorazowo 300 zł na osobę.

Przepisy ustawy umożliwiają także uzyskanie zgody na pobyt czasowy. Jest on udzielany jednorazowo na okres 3 lat, licząc od dnia wydania decyzji. Wniosek można składać po upływie 9 miesięcy od dnia przekroczenia polskiej granicy, jednak nie później niż po 18 miesiącach, licząc od 24.2.2022 r.

Warto wskazać, że większość przepisów ustawy nie dotyczy Ukraińców, którzy przebywali w Polsce legalnie przed wojną. Przewiduje ona jednak, że terminy ważności ich wiz czy zezwoleń na pobyt, które upłynęłyby w czasie wojny, będą z mocy prawa wydłużane.

opracowanie:
Redaktor OBPON