Orzeczenia z ZUS szybciej i sprawniej

MRPiPS wskazuje na konieczność przyspieszenia procedury wydawania orzeczeń o niezdolności do pracy przez lekarzy orzeczników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Wdrożenie zmian w organizacji tego systemu ma być możliwe w następstwie wprowadzenia przepisów projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (UD114). Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wydawane jest na zasadach i w trybie określonym w przepisach ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497, ze zm.) – dalej: u.s.u.s. Warto jednak podkreślić, że aktualnie nie ma przepisów prawnych, które wskazują termin wydania orzeczenia o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy. Niemniej jednak z wewnętrznych aktów przyjętych przez ZUS wynika, że orzeczenie takie powinno być wydane w terminie do 45 dni od dnia wpływu wniosku o wydanie orzeczenia. Niestety brak jednoznacznego określenia terminu wydania wspomnianego orzeczenia powoduje, że w rzeczywistości w wielu przypadkach wydanie orzeczenia trwa znacznie dłużej aniżeli 45 dni.

Zgodnie z treścią art. 85c ust. 4 analizowanego projektu ustawy UD114, orzeczenie o niezdolności do pracy ma być wydawane w terminie 30 dni od dnia wpływu wniosku o jego wydanie do ZUS. Jednocześnie, do 30-dniowego terminu na wydanie przedmiotowego orzeczenia wliczane nie będą okresy:

1. uzupełnienia dokumentacji medycznej niezbędnej do wydania orzeczenia;
2. badania osoby zainteresowanej przez lekarza orzecznika, specjalistę wykonującego samodzielny zawód medyczny oraz lekarza konsultanta lub psychologa.

W razie przekroczenia przez lekarza orzecznika ZUS wspomnianego 30-dniowego terminu na wydanie orzeczenia o niezdolności do pracy, osoba zainteresowana będzie miała możliwość wniesienia ponaglenia do ZUS. Ponaglenie to powinno zostać rozpatrzone w terminie 7 dni od dnia jego złożenia do ZUS. Jeżeli ZUS uzna ponaglenie za zasadne, niezwłocznie wyznaczy termin wydania orzeczenia oraz wyjaśni przyczyny przekroczenia 30-dniowego terminu, o którym mowa powyżej.

Resort rodziny dąży do ujednolicenia i reformy systemu orzecznictwa lekarskiego w ZUS. W związku z tym MRPiPS chce ujednolicenia przepisów ponad 20 aktów normatywnych, w tym regulacji u.s.u.s., a także ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r., poz. 1251, ze zm.), jak również rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy (Dz. U. z 2004 r., poz. 2711, ze zm.). Ujednolicone przepisy mają zostać zamieszczone w u.s.u.s. oraz w rozporządzeniach wykonawczych do tej ustawy. Ujednolicenia i kompleksowego uregulowania wymagają:

• uprawnienia i obowiązki podmiotów uczestniczących w postępowaniu orzeczniczym,
• treść orzeczeń wydawanych przez lekarza orzecznika ZUS,
• zasady doręczania tych orzeczeń,
• terminy wydawania orzeczeń itp.

Zmiany natomiast nie obejmą definicji legalnych, w tym np. niezdolności do pracy.

W celu zwiększenia efektywności i terminowości postępowania przed lekarzem orzecznikiem lub komisją lekarską ZUS, projektodawca nowe